Nöbetçi Eczaneler
Madencilik Tarihi
Madenciliğin doğduğu yer olan Anadolu’daki eski maden tünelleri ve çevresine ilişkin materyaller kronolojik olarak açıklamalarla birlikte sergilenmektedir. Anadolu’da madenciliğin tarihini konu alan “Türkiye’de madenciliğin tarihsel gelişimi” projesi kapsamında Türkiye genelinde jeoarkeolojik araştırmalar devam ediyor. Tarih öncesi çağlarda deneme yanılma yöntemleriyle başlayan metalik minerallerin incelenmesi, günümüzün mineral jeolojisi çalışmalarının başlangıcıydı. Anadolu’nun jeolojik yapısına bakıldığında bölgenin maden yatakları açısından o kadar zengin olduğu, tarih boyunca buraya yerleşen insanların madenlere kolaylıkla ulaşabildiği görülmektedir. Minerallerle pek ilgisi olmayan kişiler, doğada bulunan ve canlı renkleriyle dikkat çeken hematit, malakit ve diğer minerallere yönelerek, bunları resim malzemesi olarak nasıl kullanacaklarını deneyimleyerek öğrendiler. 10.000 yıl önce, Diyarbakır Çayönü ve Aksaray Aşıklı tepelerinde çanak çömlek üretimi başlamadan önce, doğal olarak oluşan saf bakır çıkarılıp olta, iğne, boncuk gibi küçük eşyalar yapmakta kullanılıyordu. Anadolu insanı, koleksiyonculuk alışkanlığını sürdürmüş, başlangıçta doğada bulduğu saf bakırı çekiçle döverek şekillendirmeye çalışmıştır. Soğuk dövülmüş bakırın zamanla çatladığını ve kırıldığını, ancak ısıtıldığında yeni malzemenin işlenmesinin daha kolay hale geldiğini ve plastik özellikler kazandığını gözlemlediler. Minerallerin işlenmesinde ısının kullanılması, toplumun gelişmesinde en önemli etkenlerden biri olan madenciliğin temellerini attı.
Yaşanan Maden Kazaları
1941 yılından bu yana Türkiye’nin birçok yerindeki kömür ve diğer madenlerde meydana gelen iş kazalarında 3.000’den fazla işçi hayatını kaybetti. Bu kazaların birçoğu madenlerdeki gaz patlamaları, çökmeler ve yangınlar sonucu meydana geldi. Bu kazalarda 100 bini aşkın kişi yaralandı.
7 Mart 1983’te Zonguldak’ın Armutçuk ilçesinde meydana gelen maden gazı patlamasında 103 madenci öldü.
7 Mart 1990’da Amasya’daki Yeni Çeltik madeninde 68 kişi hayatını kaybetti.
3 Mart 1992’de Zonguldak’ın Kozlu ilçesinde 263 madenci hayatını kaybetti.
26 Mart 1995’te Yozgat’ın Sorgun ilçesinde 37 madenci hayatını kaybetti.
Kastamonu’nun Küre ilçesinde 8 Eylül 2004’te bakır madeninde çıkan yangında 19 kişi hayatını kaybetti.
2 Haziran 2006’da Balıkesir’in Dursunbey mevkiinde maden gazı patlaması meydana geldi ve 17 işçi hayatını kaybetti.
10 Aralık 2009’da Bursa’nın Mustafa Kemalpaşa ilçesinde maden gazı patlaması sonucu 19 işçi hayatını kaybetti.
17 Mayıs 2010’da Zonguldak’ta maden gazı patlaması meydana geldi. Otuz işçi hayatını kaybetti.
8 Ocak 2013’te Zonguldak’ın Kozlu ilçesinde maden gazı patlaması sonucu 8 madenci hayatını kaybetti.
Manisa’nın Soma ilçesinde 13 Mayıs 2014’te madende çıkan yangında 301 işçi öldü, en az 88 kişi de yaralandı. Felaket, Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki en ölümcül sanayi ve maden kazası olarak değerlendiriliyor.
Ermenek’teki özel bir linyit madeninde 28 Ekim 2014’te yaşanan sel nedeniyle mahsur kalan 18 işçinin cesedine ulaşıldı.
Silvan maden kazası: 17 Kasım 2016’da Siirt’te Valiliği’nin Şilvan ilçesine bağlı Madenköy yakınlarındaki bakır madeninde meydana gelen kazada 16 işçi hayatını kaybetti.
Manisa’nın Soma ilçesinde 13 Ocak 2019’da meydana gelen kazada bir işçi hayatını kaybetti, bir işçi yaralandı.
Amasya’da Yeniçeltek maden işletmesinde 27 Ocak 2019’da meydana gelen göçükte, enkaz altında kalan 3 işçi kurtarıldı.
Nisan 2021’de Nesco Maden’in Şebinkarahisar maden işletmesinde atık havuzunda meydana gelen patlama nedeniyle çevre felaketi yaşandı. Can kaybı yok.
14 Ekim 2022’de Bartın’ın Amasra ilçesinde bulunan bir madende meydana gelen patlamada 42 işçi hayatını kaybetti. Kaza, yanıcı gaz patlaması sonucu meydana geldi ve patlamanın nedeninin araştırıldığı duyuruldu.
13 Şubat 2024 Erzincan’ın İliç İlçesinde Heyelan sonucu maden kazası yaşanmıştır. Kazada 9 işçi hayatını kaybetti.
Son olarak 11 Ocak 2025’te Bursa’da maden ocağında göçük yaşandı. Bu göçük sonrası bir kişi hayatını kaybetti.
Bir avuç kömür için bir ömür veren madencilerimizi saygıyla ve rahmetle anıyoruz. Madenciler pelerin takmayan görünmez kahramanlardır.
Hey Haber/ Hatice ÇELİKEL