İşsizlik Sigortası Fonu, işsiz kalan vatandaşların gelir kaybını telafi etmeye devam ediyor. Fonun büyüklüğü, Nisan ayı sonu itibarıyla 427 milyar lirayı aşarak önemli bir güvence oluşturuyor.

İşsizlik Fonu Büyümeye Devam Ediyor: Nisan Sonunda 427 Milyar Lirayı Aştı

ANKARA-BHA – Türkiye’de işsizliğin yarattığı ekonomik zorluklara karşı önemli bir kalkan görevi gören İşsizlik Sigortası Fonu, büyümeye devam ediyor. 1999 yılında temelleri atılan ve 2002 Haziran’ında ilk ödemesini gerçekleştiren fon, işsiz kalan sigortalı vatandaşların gelir kaybını bir nebze olsun hafifletmeyi amaçlıyor. Fonun büyüklüğü, 2023 yılını 358 milyar 971 milyon lira ile kapatmasının ardından, bu yılın ilk dört ayında da artış göstererek Nisan ayı sonu itibarıyla 427 milyar 483 milyon liraya ulaştı.

Fonun Gelir ve Gider Dengesi Nasıl?

Peki, bu devasa fon nasıl işliyor? Ocak-Nisan dönemini kapsayan ilk dört aylık süreçte fonun toplam gelirleri 146 milyar 83 milyon lira olarak gerçekleşti. Aynı dönemde yapılan giderler ise 77 milyar 572 milyon lirayı buldu. Gelir kalemleri incelendiğinde, en büyük payın 68 milyar 939 milyon lira ile işçi ve işverenlerin ödediği primlerden oluştuğu görülüyor. Yani, çalışanlar ve işverenler, bu fonun büyümesinde ve işsizlere destek olmasında en büyük katkıyı sağlıyor.

Gider tarafına baktığımızda ise, en büyük kalemleri işsizlik ödeneği ve teşvik-destek ödemeleri oluşturuyor. Bu dönemde 24 milyar 715 milyon lira işsizlik ödeneği olarak dağıtılırken, 26 milyar 715 milyon lira da çeşitli teşvik ve destek ödemelerine ayrıldı. Bu rakamlar, fonun işsiz vatandaşlara ve istihdamı artırmaya yönelik çabalara önemli ölçüde kaynak aktardığını gösteriyor.

İşsizlik Maaşı Nasıl Hesaplanıyor?

İşsiz kalan bir vatandaşın alacağı işsizlik ödeneği, son dört aylık prime esas kazancı dikkate alınarak hesaplanıyor. Ödeneğin miktarı, bu kazancın yüzde 40’ı olarak belirleniyor. Ancak burada bir üst sınır bulunuyor: ödeneğin miktarı, asgari ücretin yüzde 80’ini geçemiyor. Bir de bu tutardan binde 7,59 oranında damga vergisi kesiliyor. Yani, işsizlik maaşı alacak vatandaşların eline geçen net tutar, brüt tutardan biraz daha düşük oluyor.

Şu anki asgari ücret baz alındığında, 2025 yılında dört ay çalışıp işsiz kalan bir kişi için ödenecek en düşük işsizlik ödeneği 10 bin 323 lira olarak belirlenmiş durumda. Bu miktar, geçim sıkıntısı çeken birçok işsiz vatandaş için önemli bir destek anlamına geliyor.

Kimler İşsizlik Maaşı Alabilir? Şartlar Neler?

İşsizlik ödeneğinden yararlanmak için bazı şartları yerine getirmek gerekiyor. Öncelikle, kişinin kendi isteği ve kusuru dışında işsiz kalmış olması şart. Yani, kendi istifa eden veya işten çıkarılmasına neden olacak davranışlarda bulunan kişiler bu ödenekten yararlanamıyor. Ayrıca, hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün kesintisiz çalışmış olmak da gerekiyor. Bu, sigortalı olarak düzenli çalışmış olmayı ifade ediyor.

Bunun yanı sıra, son üç yıl içinde en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olmak da aranan şartlardan biri. Son olarak, işten ayrıldıktan sonraki 30 gün içinde İŞKUR’a şahsen veya elektronik ortamda başvurmak gerekiyor. Bu başvuru süresini kaçıranlar, işsizlik ödeneği alma hakkını kaybedebiliyor.

Ödenek Süresi Ne Kadar?

İşsizlik ödeneğinin süresi, kişinin sigortalılık süresine göre değişiyor. Ne kadar uzun süre sigortalı olarak çalıştıysanız, o kadar uzun süre işsizlik maaşı alabiliyorsunuz. İşte ödenek süreleri:

• 600 gün sigortalı çalışıp prim ödemiş olanlara 180 gün (6 ay),
• 900 gün çalışanlara 240 gün (8 ay),
• 1080 gün ve daha fazla çalışanlara ise 300 gün (10 ay) işsizlik ödeneği veriliyor.

Bu süreler, işsiz kalan vatandaşların yeni bir iş bulana kadar geçimlerini sağlamalarına yardımcı olmayı amaçlıyor. Ancak, işsizlik maaşı alırken yeni bir iş bulanların, bu durumu İŞKUR’a bildirmesi gerekiyor. Aksi takdirde, yersiz ödeme alınmış sayılabilir ve geri ödeme yükümlülüğü doğabilir.

Fonun Geleceği Ne Olacak?

İşsizlik Sigortası Fonu, Türkiye’deki işsizlik sorununa karşı önemli bir çözüm ortağı olmaya devam ediyor. Fonun büyüklüğü ve etkin kullanımı, işsiz vatandaşların mağduriyetini azaltmada büyük önem taşıyor. Ancak, fonun sürdürülebilirliği ve etkinliği için gelir ve gider dengesinin iyi yönetilmesi, prim tahsilatının düzenli yapılması ve işsizlik oranlarının düşürülmesi gerekiyor. Aksi takdirde, fonun gelecekteki performansı olumsuz etkilenebilir.

Uzmanlar, işsizlik oranlarını düşürmek için istihdamı artıracak politikaların hayata geçirilmesi gerektiğini vurguluyor. Teşvikler, eğitim programları ve işgücü piyasasının ihtiyaçlarına uygun meslek edindirme kursları, işsizliğin azaltılmasında önemli rol oynayabilir. Unutmamak gerekir ki, güçlü bir ekonomi ve istihdam odaklı politikalar, İşsizlik Sigortası Fonu’nun da daha sağlıklı işlemesine katkı sağlayacaktır.