Türkiye’de üniversite mezunlarının istihdam oranları mercek altında. Hangi bölümlerin mezunları daha kolay iş buluyor, hangileri daha yüksek maaş alıyor? İşte detaylar.

Türkiye’de üniversite mezunlarının istihdam oranı yüzde 75’e ulaştı

Ankara – BHA – Üniversite hayalleri kuran, gecesini gündüzüne katarak sınavlara hazırlanan binlerce genç için en önemli sorulardan biri: “Acaba mezun olunca iş bulabilecek miyim?” Bu sorunun cevabını arayanlar için sevindirici haberler var. Türkiye’de lisans mezunlarının istihdam oranı yüzde 75’e ulaşmış durumda. Ancak bu oranlar, bölümden bölüme, ön lisanstan lisansa farklılık gösteriyor. Gelin, bu tabloya yakından bakalım.

Hangi Bölümler İş Garantili?

Lisans mezunları arasında en yüksek istihdam oranına sahip bölümlerin başında tıp geliyor. Bu alanda mezun olanların neredeyse tamamı, yüzde 96,4‘ü, diplomasını aldığı gibi işe başlıyor. Tıbbı, özel eğitim öğretmenliği (%95,1), elektrik öğretmenliği (%92,4), dil ve konuşma terapisi (%91,9) ve elektronik öğretmenliği (%91,9) izliyor. Yani, öğretmenlik ve sağlık alanları, mezunlarına iş kapılarını sonuna kadar açıyor diyebiliriz.

Uluslararası Standart Eğitim ve Öğretim Alanları Sınıflaması’na (ISCED) göre ise, lisans seviyesinde en yüksek istihdam oranı sağlık ve refah alanında. Bu alandaki mezunların yüzde 86,7‘si iş bulabiliyor. Sağlık ve refahı, mühendislik, imalat ve inşaat (%82,9), bilişim ve iletişim teknolojileri (%78,7), eğitim (%77,6) ve tarım, ormancılık, balıkçılık ve veterinerlik (%74,6) takip ediyor. Görünen o ki, Türkiye’nin geleceği için bu alanlarda yetişmiş insan gücüne ihtiyacı büyük.

Ön Lisans Mezunları Ne Durumda? Polislik Yine Gözde

Ön lisans mezunlarının istihdam oranlarına baktığımızda ise, 2023’te yüzde 67,7 olan oranın 2024’te yüzde 66,4‘e gerilediğini görüyoruz. Bu düşüşe rağmen, bazı alanlar ön plana çıkıyor. Ön lisans mezunları arasında en yüksek istihdam oranı, polis meslek eğitimi alanında. Bu alanda mezun olanların yüzde 92,3‘ü iş bulabiliyor. Güvenlik güçlerine olan ihtiyacın yüksekliği, bu alandaki istihdamı da doğrudan etkiliyor.

Polis meslek eğitimini, elektrik enerjisi üretim, iletim ve dağıtımı (%88,2), endüstriyel kalıpçılık (%87,4), metalurji (%85,2) ve doğal gaz ve tesisatı teknolojisi (%84,5) izliyor. Özellikle sanayi ve enerji sektöründe ara eleman ihtiyacının devam ettiği anlaşılıyor.

Ön lisans seviyesinde en yüksek istihdam oranı ise yine mühendislik, imalat ve inşaat alanında. Bu alandaki mezunların yüzde 76,9‘u iş bulabiliyor. Ardından doğa bilimleri, matematik ve istatistik (%71), hizmetler (%70,7), bilişim ve iletişim teknolojileri (%69,1) ve tarım, ormancılık, balıkçılık ve veterinerlik (%68,6) geliyor.

İş Bulma Süresi: Hangi Bölüm Mezunları Daha Şanslı?

Üniversiteyi bitirdikten sonra iş bulma süresi de önemli bir kriter. Lisans mezunları için ortalama ilk iş bulma süresi 2024’te 14,4 ay olarak hesaplanmış. Ön lisans mezunlarının iş bulma süresi ise biraz daha uzun, ortalama 16 ay.

Peki, hangi bölüm mezunları daha hızlı iş buluyor? Lisans seviyesinde dil ve konuşma terapisi mezunları, ortalama 2,2 ay gibi kısa bir sürede iş bulabiliyor. Bu bölümü, tıp (4,1 ay), özel eğitim öğretmenliği (4,3 ay), eczacılık (5,1 ay) ve ebelik (7,6 ay) takip ediyor. Bu da gösteriyor ki, sağlık ve eğitim alanlarında kalifiye eleman ihtiyacı devam ediyor ve bu alanlardaki mezunlar iş arama konusunda pek zorlanmıyor.

Ön lisans mezunlarında ise polis meslek eğitimi (2,9 ay), optisyenlik (9,4 ay), aşçılık (10,9 ay), eczane hizmetleri ve sivil havacılık kabin hizmetleri (11,8 ay) iş bulma süresi en kısa bölümler olarak öne çıkıyor. Özellikle turizm sektörünün canlanmasıyla birlikte aşçılık ve sivil havacılık gibi alanlarda da iş imkanları artmış durumda.

En Çok Para Hangi Bölümde? Pilot Olmak Hayalleri Süslemeye Devam Ediyor

Gelelim en can alıcı soruya: Hangi bölüm mezunları daha çok kazanıyor? Lisans düzeyinde mezunlar arasında en yüksek aylık ortalama kazanca sahip bölüm pilotaj. Pilot olmak, hem prestijli bir meslek hem de yüksek gelirli bir kariyer anlamına geliyor. Pilotajı, matematik mühendisliği, uzay mühendisliği, tıp ve uçak mühendisliği izliyor. Yani, mühendislik ve sağlık alanları, hem iş garantisi sunuyor hem de yüksek kazanç imkanı sağlıyor.

Ön lisans mezunları içinde ise en yüksek ortalama gelir, polis meslek eğitimi alanında kaydediliyor. Bu bölümü uçak teknolojisi, perakende satış ve mağaza yönetimi, marka iletişimi ve elektrik enerjisi üretim, iletim ve dağıtımı takip ediyor. Ön lisansta da teknik ve güvenlik alanlarının gelir açısından öne çıktığı görülüyor.

Kendi Alanında Çalışma Oranı: Hangi Bölüm Mezunları Daha Sadık?

Mezunların kendi öğrenim alanlarıyla uyumlu mesleklerde çalışma oranı da önemli bir gösterge. Lisans mezunlarının kendi alanında çalışma oranı 2024 yılında yüzde 56,1 olmuş. Bu oran 2023’te yüzde 55,6 idi. Yani, mezunlar giderek daha çok kendi alanlarında iş bulmaya başlıyor.

Ön lisans mezunlarında ise bu oran 2023’te yüzde 51,5 iken, 2024’te yüzde 51‘e gerilemiş durumda. Bu durum, ön lisans mezunlarının iş bulma konusunda daha esnek olmak zorunda kaldığını gösteriyor olabilir.

Lisans mezunlarının kendi alanında çalışma oranının en yüksek olduğu ilk beş alan: sağlık ve refah (%79,9), iş, yönetim ve hukuk (%79,4), eğitim (%63,8), mühendislik, imalat ve inşaat (%63,7) ile bilişim ve iletişim teknolojileri (%56,8). Bu alanlarda okuyanlar, genellikle diplomasını aldığı alanda çalışmaya devam ediyor.

Ön lisans mezunlarında ise bu oranlar iş, yönetim ve hukuk (%64,8), mühendislik