Bilim insanları, Mars’ın güney yarımküresinde, Avustralya kıtası büyüklüğünde bir alanda, binlerce kilometre uzunluğundaki antik nehir yataklarına ait izler keşfetti. Bu buluş, gezegenin geçmişte sanıldığından çok daha sulak olduğuna işaret ediyor.

Mars’ta Şaşırtan Keşif: Kızıl Gezegenin Altında Antik Nehir Yatakları Bulundu

Ankara – BHA – Mars’ın kızıl ve tozlu yüzeyinin altında, gezegenin geçmişine dair adeta bir zaman kapsülü bulundu. Bilim insanları, Kızıl Gezegen’in güneyinde, kraterlerle dolu bir bölgede, yaklaşık 16 bin kilometre uzunluğunda, devasa antik nehir yataklarının izlerini ortaya çıkardı. Bu keşif, Mars’ın bir zamanlar düşündüğümüzden çok daha nemli ve hareketli bir gezegen olduğunu gösteriyor. Hani hep derler ya “Mars’ta hayat var mıydı?” diye, işte bu bulgu, o sorunun cevabına bir adım daha yaklaştırdı bizi.

Avustralya Büyüklüğünde Bir Alanda Su İzleri

Bu önemli araştırma, İngiltere’deki Open University’de doktora yapan Adam Losekoot ve ekibi tarafından yürütüldü. NASA’nın Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) ve Mars Global Surveyor uydularından elde edilen yüksek çözünürlüklü fotoğraflar, bilim insanlarının adeta bir dedektif gibi çalışarak bu olağanüstü yapıların izini sürmesini sağladı. Düşünsenize, uydudan çekilen fotoğrafları inceliyorlar ve milyonlarca yıl önce akan nehirlerin izlerini buluyorlar! Bu, bilim insanlarının ne kadar titiz ve sabırlı olduğunu gösteriyor.

İncelenen bölge, yaklaşık 10 milyon kilometrekarelik bir alanı kaplıyor. Bu, neredeyse Avustralya kıtası büyüklüğünde devasa bir alan demek. Daha da ilginci, su izlerinin bulunduğu Noachis Terra bölgesi, daha önce kurak ve susuz olarak biliniyordu. Yani, kimsenin su beklemediği bir yerden su çıktı! Bu durum, bilim dünyasında büyük bir heyecan yarattı.

Losekoot, “Bu bölge, şimdiye kadar suyun hiç olmadığı düşünülen bir yerdi. Bu nedenle bulduğumuz yapılar son derece önemli,” diyor. Bu keşfin, Mars’ın su döngüsüne dair bildiğimiz her şeyi değiştirebileceğini vurguluyor. Belki de ders kitapları yeniden yazılacak, kim bilir?

Tersine Dönmüş Nehirler ve Gömülü Tortular

Peki, bu nehir yatakları nasıl ortaya çıktı? Araştırmacılar, bu yapıları “fluvial sinuöz sırtlar” olarak tanımlıyor. Bu sırtlar, antik nehirlerin taşıdığı kum, çakıl ve diğer tortuların zamanla sertleşmesiyle oluşmuş. Çevredeki yumuşak zeminler ise erozyonla aşınarak bu sertleşmiş nehir yataklarını ortaya çıkarmış. Yani, aslında bu nehir yatakları, sanki tersine dönmüş gibi görünüyor.

MRO’nun çektiği detaylı fotoğraflarda, bazı nehir yataklarının kraterlerin içine girerek bu alanları doldurduğu ve sonra tekrar dışarı aktığı açıkça görülüyor. Bu durum, o dönemde Mars’ta suyun ne kadar yaygın olduğunu ve ne kadar güçlü aktığını gösteriyor. Sanki bir zamanlar Mars’ta da bizim buralardaki gibi dereler, ırmaklar akıyormuş.

3.7 Milyar Yıl Öncesine Yolculuk

Bu jeolojik izler, Mars’ın 3.7 milyar yıl önce, bugünkü çorak halinden çok farklı olduğunu gösteriyor. O zamanlar, gezegenin atmosferi daha kalınmış ve yüzeyinde sıvı su geniş alanlara yayılmış. Ancak zamanla, Mars’ın manyetik alanı zayıflayınca, atmosfer Güneş rüzgarlarının etkisiyle aşınmış ve suyun büyük bir bölümü uzaya kaçmış. Yani, Mars bir zamanlar yemyeşil bir gezegenken, zamanla çölleşmiş.

Bilim insanları, Mars’ın derinliklerinde hala buz veya sıvı su rezervlerinin olabileceğine inanıyor. 2025 yılının Nisan ayında yayınlanan bir başka araştırma, kutup buzullarının ötesinde geniş yeraltı su kaynaklarının olabileceğini öne sürmüştü. Belki de Mars’ın altında, keşfedilmeyi bekleyen bir yeraltı denizi vardır?

Yaşam Umudu Tekrar Alevlendi

Bu keşif, Mars’ta bir zamanlar yaşam için uygun koşulların daha yaygın ve istikrarlı olabileceğine dair umutları da artırıyor. Su, yaşamın temel taşı olarak kabul edilirken, geçmişteki su varlığı, Mars’ta mikrobiyal yaşam ihtimalini daha da güçlendiriyor. Yani, belki de Mars’ta bir zamanlar bakteriler veya benzeri mikroorganizmalar yaşamış olabilir. Bu, bilim dünyası için heyecan verici bir olasılık.

Bilim camiası, şimdi bu antik nehir sistemlerinin nasıl oluştuğuna dair daha fazla bilgi toplamak ve Mars’ın su tarihini daha detaylı bir şekilde anlamak için çalışmalarına devam ediyor. Belki de gelecekte Mars’a yapılacak yeni görevler, bu sırları çözmemize yardımcı olacak. Kim bilir, belki bir gün Mars’ta tekrar su buluruz ve gezegeni yeniden canlandırabiliriz?

Kaynak: BHA (Başkent Haber Ajansı)