TÜRKİYE’NİN IRAK POLİTİKASI

Soğuk Savaş’ın farklı blokları arasında yer alan iki ülkenin birbirlerine karşı politikalarında, ait oldukları blok önderleri ABD ve Sovyetler Birliği’nin etkisi söz konusu olurken, Saddam Hüseyin döneminde Irak’ın girdiği savaşlar bu ülkeyi dış müdahalelere açık hale getirmiş, Türkiye’nin Irak politikalarının şekillenmesinde de bu müdahaleci güçlerin etkisi büyük olmuştur. Bu savaşlar sonrasında Irak’ın istikrarsızlığa sürüklenmesi sonucunda PKK’nın bu ülkenin kuzeyindeki varlığını güçlendirmesi ve bu bölgeden Türkiye’ye yönelik saldırılarını artırması Türkiye-Irak ilişkilerinde en fazla öne çıkan konuyu oluşturmuştur. Yine bu istikrarsızlığa bağlı olarak Kuzey Irak’ta Bağdat’tan bağımsızlığını büyük ölçüde sağlamış fiili bir Kürt devletinin oluşması da Türkiye’nin Irak politikası çerçevesinde çok fazla gündem oluşturan bir mesele olmuştur.
1937 yılında Türkiye, Irak, İran ve Pakistan’ın katılımıyla imzalanan Sadabad Paktı’nın kuruluş amaçlarından biri, Türkiye’nin diğer komşusu İran’la olduğu gibi Irak ile de sınır güvenliğini sağlamak istemesi ve bu çerçevede isyancıların komşu devlet toprakları üzerinden Türkiye topraklarına saldırmalarının engellenmesiydi. 1960’lı yıllarda Irak’ın kuzeyinde Molla Mustafa Barzani liderliğinde yeniden alevlenen Kürt isyanlarının bastırılması sırasında Irak savaş uçaklarının zaman zaman Türk hava sahasını ihlal etmeleri ve sınırın Türkiye tarafındaki köyleri bombalamaları iki ülke arasında gerginliğe neden olmuş, ancak sorun büyütülmeden çözülmüştü.
Türkiye’nin Irak politikası incelenirken değinilmesi gereken bir başka faktör de her iki ülkede de zaman zaman söz konusu olan iç istikrarsızlıklar ve bu istikrarsızlıktan kaynaklanan çok başlılık nedeniyle Ankara ve Bağdat’ın birbirlerine yönelik politikalarında farklı aktörlerden farklı seslerin yükselmesidir. Bu durum her iki ülke yöneticilerinin karşı taraftan gelen açıklamalara hangi değeri vereceklerini bilememelerine ve bu da çoğu zaman Türkiye ile Irak arasında sağlıklı bir ilişki kurulamamasına yol açmaktadır.

Haber : Dilara Baydi