TÜRKİYE’NİN FİLİSTİN/İSRAİL POLİTİKASI

1948 yılında kurulan İsrail devletini, Türkiye 28 Mart 1949 tarihinde tanıyarak bu devletin meşruiyetini kabul eden ilk Müslüman devlet olmuş, bundan yaklaşık bir yıl sonra, 1950 yılının Mart ayında iki ülke arasında elçiler düzeyinde diplomatik ilişki kurulmuştur.
1967 Arap-İsrail Savaşı’nda, topraklarındaki askeri üslerin Arap ülkelerine karşı kullanılmasına müsaade etmeyeceğini ilan eden, savaş sırasında Mısır, Ürdün ve Suriye’ye gıda yardımı yapan ve savaş sonrasında BM Genel Kurulu’nda, İsrail’in işgal ettiği topraklardan çekilmesine yönelik kararın alınmasına katkıda bulunan Türkiye artık İsrail karşıtı diye nitelendirilebilecek bir politika izlemekteydi. 1969’da Mescid-i Aksa’nın bir Yahudi fanatik tarafından yakılması diğer İslam ülkelerinde olduğu gibi, Türkiye kamuoyunda da İsrail karşıtı havayı arttırmıştı. Bu yangın sonrasında İslami kutsal mekânların korunması için Suudi Arabistan ve Fas’ın başlattığı girişimleri Türkiye’de desteklemiş ve bu girişimler sonrasında İslam Konferansı Örgütü kurulmuştur.
Türkiye, 1975 yılında BM Genel Kurulu’nda alınan “Siyonizmin ırkçılığın bir türü olduğu” yönündeki karara olumlu oy kullanmış ve aynı yıl Filistin Kurtuluş Örgütü’nü (FKÖ) resmen tanımıştır. 1979 yılında dönemin Başbakanı Bülent Ecevit’in resmi davetlisi olarak Türkiye’ye gelen FKÖ Lideri Yaser Arafat Ankara’daki FKÖ Temsilciliğini resmen açmıştır.
15 Kasım 1988’de Cezayir’de Bağımsız Filistin Devleti ilan edilmiştir.
Oslo Süreci’nde İsrail FKÖ’yü ve FKÖ de İsrail’i tanımıştır. Öncelikle Gazze ve Eriha’da bir özerk yönetim kurulması, 5 yıllık bir süreç sonunda da bağımız Filistin devleti kurulması gündeme gelmiştir. Oslo Süreci’nin tıkanmasına yol açan sebepler arasında ise İsrail’in işgal ettiği topraklardan çekilmek istememesi, bağımsız bir Filistin devletini engellemek istemesi, Ariel Şaron tarafından Mescid-i Aksa’ya girilmesi, İsrail’in şiddet kullanması vardır.
Türkiye, 1988 yılında da Yaser Arafat önderliğinde ilan edilen Filistin Devleti’ni ilk tanıyan ülkeler arasında yer almıştır. 1991 yılında da İsrail ve Filistin’in aynı zamanda Ankara’daki temsilcilikleri büyükelçilik düzeyine yükseltilmiştir.
Gazze Saldırıları ve Davos Krizi sonrasında İsrail’e karşı uygulanan bu yeni politika çerçevesinde somut adımlar atılmaya başlanmış ve Konya’da düzenlenen Anadolu Kartalı tatbikatına İsrail davet edilmemiştir. Çok sayıda ülkenin katılımıyla gerçekleştirilen bu tatbikata 5 yıldan beri katılan İsrail’in çağrılmaması uluslararası medyada da geniş yankı bulmuş, İsrail’in Ortadoğu’da en iyi müttefiklerinden birini kaybettiği yorumları yapılmıştır. İsrail’in saldırgan politikalarına karşı Türkiye’nin artan tepkisiyle almış olduğu yaptırım kararları sonucunda iki ülke arasında giderek gerginleşen ilişkiler, 2011 yılında yaşanan “alçak koltuk krizi” ve “Mavi Marmara olayı” ile iyice bozulmuştur. Mavi Marmara Saldırısı sonrasında Türkiye, İsrail’den özür dilemesini ve Gazze’ye yönelik ablukasına son vermesini talep etmiştir.

Haber : Dilara Baydi