Dijital Miyopi Salgını: Çocukların Göz Sağlığı Tehlikede

2025 yılı itibarıyla, dijital ekranların yaşamımızın ayrılmaz bir parçası haline gelmesiyle birlikte, özellikle çocuklarda miyopi (uzağı görememe) vakalarında endişe verici bir artış yaşanıyor. BHA.net.tr’nin haberine göre, uzun süreli dijital ekran kullanımı, çocukların göz sağlığını ciddi şekilde tehdit ediyor. Uzmanlar, bu durumun bir “dijital miyopi salgını”na dönüştüğünü ve gerekli önlemler alınmadığı takdirde 2050 yılında dünya nüfusunun yarısının miyop olabileceği uyarısında bulunuyor. Bu durum, Türkiye’de de büyük bir sorun teşkil ediyor ve ailelerin bilinçlendirilmesi büyük önem taşıyor.

[IMAGE:child using tablet]

Miyopi Nedir ve Neden Artıyor?

Miyopi, gözün uzağı net görememe durumudur. Göz küresinin normalden daha uzun olması veya korneanın çok kavisli olması nedeniyle, ışık ışınları retinanın önünde odaklanır ve bu da bulanık bir görüntüye neden olur. Miyopinin genetik yatkınlık da dahil olmak üzere çeşitli nedenleri vardır. Ancak, son yıllardaki artışın temel nedeni, dijital ekranlara uzun süre maruz kalmak ve açık havada geçirilen zamanın azalması olarak gösteriliyor.

Özellikle pandemi döneminde okulların kapanması ve uzaktan eğitime geçilmesi, çocukların ekran başında geçirdikleri süreyi önemli ölçüde artırdı. Aynı zamanda, sosyal aktivitelerin kısıtlanması ve evde kalma zorunluluğu, açık havada geçirilen zamanı azalttı. Bu iki faktörün birleşimi, miyopi vakalarında dramatik bir artışa neden oldu.

[IMAGE:eye exam]

Türkiye’deki Durum ve Risk Faktörleri

Türkiye’de de durum farklı değil. Türk Oftalmoloji Derneği’nin verilerine göre, son yıllarda çocuklarda miyopi görülme sıklığı önemli ölçüde arttı. Özellikle büyük şehirlerde yaşayan ve sosyoekonomik düzeyi yüksek ailelerin çocuklarında bu oran daha da yüksek. Bunun nedeni, bu çocukların daha erken yaşta dijital cihazlarla tanışması ve daha uzun süre ekran başında kalması.

Risk faktörleri arasında şunlar sayılabilir:

• Erken yaşta dijital cihaz kullanımı
• Günde 2 saatten fazla ekran başında kalmak
• Açık havada yetersiz zaman geçirmek
• Ailede miyopi öyküsü bulunması
• Yanlış aydınlatma koşullarında ders çalışmak

Miyopinin Toplumsal ve Ekonomik Etkileri

Miyopinin sadece bireysel sağlık sorunlarına yol açmakla kalmayıp, toplumsal ve ekonomik etkileri de bulunmaktadır. Miyop olan bireylerin gözlük veya kontakt lens kullanması, ekonomik bir yük getirmektedir. Ayrıca, yüksek dereceli miyopi, katarakt, glokom ve retina dekolmanı gibi ciddi göz hastalıklarına yakalanma riskini artırır. Bu durum, sağlık harcamalarının artmasına ve iş gücü kaybına neden olabilir.

Eğitim sistemi açısından da miyopi, öğrenme güçlüklerine yol açabilir. Uzağı göremeyen çocuklar, tahtayı veya ders materyallerini net bir şekilde göremedikleri için derslerde zorlanabilirler. Bu durum, akademik başarılarını olumsuz etkileyebilir ve özgüven eksikliğine neden olabilir.

[IMAGE:child wearing glasses]

Alınabilecek Önlemler ve Çözüm Önerileri

Miyopi salgınıyla mücadele etmek için bireysel, ailevi ve toplumsal düzeyde çeşitli önlemler alınması gerekmektedir. Çocukların ekran başında geçirdikleri süreyi kısıtlamak, açık havada daha fazla zaman geçirmelerini sağlamak ve düzenli göz muayenesi yaptırmak, alınabilecek en önemli önlemlerdir.

Bireysel ve Ailevi Önlemler

• 20-20-20 Kuralı: Her 20 dakikada bir, 20 saniye boyunca 20 feet (6 metre) uzaklığa bakmak.
• Ekran Süresini Kısıtlama: Çocukların ekran başında geçirdikleri süreyi günde 1-2 saatle sınırlamak.
• Açık Havada Zaman Geçirme: Çocukların her gün en az 1-2 saat açık havada oyun oynamalarını sağlamak.
• Doğru Aydınlatma: Ders çalışırken ve okurken yeterli ve doğru aydınlatma kullanmak.
• Düzenli Göz Muayenesi: Çocukların her yıl düzenli olarak göz muayenesi yaptırmalarını sağlamak.

Toplumsal Önlemler

• Bilinçlendirme Kampanyaları: Aileleri ve çocukları miyopi konusunda bilinçlendirmek için kampanyalar düzenlemek.
• Okullarda Göz Taraması: Okullarda düzenli olarak göz taraması yapmak ve risk altındaki çocukları belirlemek.
• Dijital Bağımlılıkla Mücadele: Dijital bağımlılıkla mücadele etmek için programlar geliştirmek ve uygulamak.
• Sağlıklı Yaşam Alışkanlıkları: Sağlıklı beslenme ve düzenli egzersiz gibi sağlıklı yaşam alışkanlıklarını teşvik etmek.

Uzman Görüşleri ve Gelecek Beklentileri

Göz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ayşe Demir, “Dijital cihazların hayatımızdaki yeri inkar edilemez, ancak çocuklarımızın göz sağlığını korumak için gerekli önlemleri almalıyız. Ailelerin bilinçli olması ve çocuklarının ekran başında geçirdikleri süreyi kontrol etmeleri büyük önem taşıyor. Aksi takdirde, miyopi salgını daha da yaygınlaşacak ve gelecek nesillerin göz sağlığı ciddi şekilde etkilenecektir,” diyor.

Önümüzdeki yıllarda miyopi vakalarının artmaya devam edeceği öngörülüyor. Ancak, bilinçli ve etkili önlemler alınarak bu artışın önüne geçilebilir. Ailelerin, okulların ve sağlık kuruluşlarının işbirliği içinde hareket etmesi, miyopi salgınıyla mücadelede önemli bir rol oynayacaktır.

[IMAGE:optometrist examining child]