Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi, İshak Paşa Sarayı’nın UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girmesi için kritik bir yönetim planı hazırlığına başladı. Doç. Dr. Şehnaz Eraslan Alıcıgüzel liderliğindeki ekip, sarayın hak ettiği değere ulaşması için kolları sıvadı.

İshak Paşa Sarayı UNESCO Yolunda: Ağrı’dan Umut Veren Proje

Ağrı’nın incisi, Osmanlı ve Selçuklu mimarisinin eşsiz sentezi İshak Paşa Sarayı, UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girmeye hazırlanıyor. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi (AİÇÜ) Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Şehnaz Eraslan Alıcıgüzel ve ekibi, sarayın bu hedefe ulaşması için önemli bir projeye imza atıyor. Üniversite bünyesinde yürütülen bilimsel araştırma projesi kapsamında, sarayın yönetim planı taslağı hazırlanıyor. Bu çalışma tamamlandığında, elde edilen sonuçlar ilgili kurumlarla paylaşılacak ve İshak Paşa Sarayı’nın UNESCO yolculuğunda önemli bir adım atılmış olacak.

UNESCO’nun Kriterleri Masaya Yatırıldı

Doç. Dr. Alıcıgüzel, İshak Paşa Sarayı’nın UNESCO’nun kalıcı listesine dahil edilebilmesi için karşılanması gereken kriterlere dikkat çekiyor. UNESCO’nun bir alanı dünya mirası listesine alabilmesi için “özgünlük, bütünlük, alan yönetimi ve yönetim planı” gibi unsurları olmazsa olmaz gördüğünü belirtiyor. Alıcıgüzel’e göre, bu unsurlar kültürel mirasın sürdürülebilir bir şekilde korunması açısından hayati öneme sahip.

Alan yönetimi, tarihi ve kültürel alanların ortak bir anlayışla yönetilmesini sağlıyor. Yönetim planı ise bu sürecin en önemli parçası. Peki bu ne anlama geliyor? Şöyle düşünün: Bir evin planı olmadan nasıl sağlam bir şekilde inşa edilemezse, bir tarihi eserin de yönetim planı olmadan korunması ve gelecek nesillere aktarılması mümkün değil. Yönetim planı, eserin korunması, restore edilmesi, turizme kazandırılması gibi konularda yol haritası niteliği taşıyor.

İshak Paşa’nın Uzun Bekleyişi

İshak Paşa Sarayı’nın UNESCO ile olan ilişkisi aslında yeni değil. Saray, 2000 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne girmişti. Ancak aradan geçen 24 yıla rağmen, henüz resmi bir alan yönetimi veya yönetim planı bulunmuyor. Doç. Dr. Alıcıgüzel, bu duruma dikkat çekerek, UNESCO’nun 2005 yılından bu yana dünya mirası alanları için yönetim planı ve alan yönetimi oluşturulmasını zorunlu kıldığını hatırlatıyor. Alıcıgüzel, “Bu belge ve planlar olmadan bir alanın asıl listeye alınması mümkün değil,” diyerek durumun ciddiyetini vurguluyor.

Üniversite Harekete Geçti: Proje Detayları

Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi, İshak Paşa Sarayı’nın hak ettiği yere gelmesi için elini taşın altına koymuş durumda. Doç. Dr. Alıcıgüzel, projenin henüz başlangıç aşamasında olduğunu belirtiyor. Üç kişilik bir ekiple saha gözlemlerine devam ettiklerini, ilgili kurumlarla görüşmeler yaparak alanın korunması, sürdürülebilir turizmi ve yönetim sürecine dair bir SWOT analizi gerçekleştireceklerini ifade ediyor. SWOT analizi, bir projenin güçlü ve zayıf yönlerini, fırsatlarını ve tehditlerini belirlemeye yarayan bir yöntem. Bu analizler, yönetim planının temelini oluşturacak.

Peki bu yönetim planı nasıl resmiyet kazanacak? Alıcıgüzel, yönetim planının resmi bir nitelik kazanabilmesi için Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile yerel yönetimlerin bir protokol imzalaması gerektiğini vurguluyor. Yani, işin ucu hem Ankara’ya hem de Ağrı’ya uzanıyor. Tüm paydaşların bir araya gelerek ortak bir irade sergilemesi gerekiyor.

İshak Paşa’nın Mimari Hazinesi: UNESCO’nun Aradığı Özgünlük

İshak Paşa Sarayı’nı özel kılan sadece tarihi değil, aynı zamanda mimarisi. Doç. Dr. Alıcıgüzel, yapının mimari özelliklerine değinerek, sarayın Osmanlı ve Selçuklu mimari unsurlarını bir arada barındırdığını, ayrıca barok ve rokoko bezemeleriyle İran sanatından izler taşıdığını ifade ediyor. Bu çeşitlilik, saraya eklektik bir karakter kazandırıyor. Alıcıgüzel, “Bu çeşitlilik, saraya eklektik bir karakter kazandırıyor. UNESCO’nun aradığı özgünlük ve çok kültürlülük kriterlerine birebir uyuyor,” diyerek sarayın potansiyelini gözler önüne seriyor.

Çağrı: İş Birliği Şart

Alan yönetimi ve planının tamamlanmasıyla birlikte, İshak Paşa Sarayı’nın sürdürülebilir koruma altına alınmasının ve UNESCO Dünya Miras Listesi’ne adaylık şansının güçleneceğini söyleyen Alıcıgüzel, önemli bir çağrıda bulunuyor: “Bakanlık, valilik, üniversite ve belediye iş birliğiyle bu sürecin bir an önce başlatılması gerekiyor. Bu adımlar atıldığında İshak Paşa Sarayı’nın asıl listeye dahil edilme olasılığı büyük ölçüde artacaktır.” Yani, top şimdi yetkililerde. Ağrı’nın bu tarihi mirasının hak ettiği değere ulaşması için tüm kurumların el birliğiyle çalışması gerekiyor.

Ağrı’da yaşayan bir vatandaş olarak, İshak Paşa Sarayı’nın UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girmesi hepimizin ortak arzusu. Bu proje, sarayın korunması ve gelecek nesillere aktarılması için büyük bir fırsat. Umuyoruz ki, yetkililer bu çağrıya kulak verir ve İshak Paşa Sarayı’nı hak ettiği yere taşırlar.