Akdeniz sahillerinde caretta caretta ve chelonia mydas türü deniz kaplumbağalarının yuvalama dönemi başladı. Kaplumbağaların güvenliği için gece sahile giriş yasağı getirildi, ihlal edenlere ağır para cezası uygulanacak.
Ankara-BHA – Yaz geldi, denizler şenlendi derken, Akdeniz sahillerinden önemli bir haber var. Dünya Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) kırmızı listesinde yer alan sevimli caretta caretta ve chelonia mydas türü deniz kaplumbağaları için yuvalama dönemi resmen başladı. Bu hassas dönemde, kaplumbağaların rahatça yumurtalarını bırakabilmesi ve yavruların güvenle denize ulaşabilmesi için bir dizi önlem alındı. En dikkat çekici olanı ise, belirli saatlerde sahile giriş yasağı ve bu yasağa uymayanlara kesilecek caydırıcı para cezası.
Türkiye’nin Akdeniz kıyı şeridi, her yıl olduğu gibi bu yıl da deniz kaplumbağalarının yuvalama alanı olarak büyük önem taşıyor. Nisan sonu veya Mayıs ayında başlayan bu doğal süreç, dişi kaplumbağaların kumsallara çıkıp yumurtalarını bırakmasıyla start alıyor. Temmuz ortalarından itibaren ise, sabırsızlıkla beklenen an geliyor: Minik yavrular, yumurtalarından çıkıp denize doğru ilk adımlarını atıyorlar. Bu mucizevi döngü, Eylül ayı sonuna kadar devam ediyor.
Peki bu dönemde sahiller neden bu kadar önemli? Çünkü bu süreç, kaplumbağaların neslinin devamı için hayati önem taşıyor. Bu nedenle, yuvalama alanlarının özel olarak korunması gerekiyor. Özellikle ışık kirliliği, gürültü ve insan hareketliliği, kaplumbağaların yönlerini şaşırmasına ve yuvalama sürecinin olumsuz etkilenmesine neden olabiliyor.
Türkiye’deki en büyük yuvalama alanlarından biri, Antalya sınırları içerisinde yer alıyor. Ekoloji Araştırmalar Derneği (EKAD) ekipleri, yaklaşık 30 kilometrelik Belek kumsalında yoğun bir çalışma yürütüyor. Bu yıl, Belek kumsalında ilk caretta caretta yuvalarına rastlandı ve sevindirici haber şu ki, şimdiden 3 yuva koruma altına alındı. EKAD gönüllüleri, gece gündüz demeden kumsalda devriye gezerek yuvaları tespit ediyor, işaretliyor ve olası tehlikelere karşı önlem alıyorlar.
Vatandaşlar da bu konuda oldukça bilinçli. Belek’te yaşayan Ayşe Teyze, “Bizim buraların en kıymetlisi bu kaplumbağalar. Onlar olmasa buraların tadı olmaz. Ne gerekiyorsa yapmaya hazırız, yeter ki onlar rahat etsin” diyor.
Antalya dışında, Muğla, Mersin, Adana ve Hatay illerinde de önemli deniz kaplumbağası yuvalama kumsalları bulunuyor. Türkiye genelinde toplamda 21 kumsal, bu sevimli canlıların geleceği için büyük önem taşıyor. Bu kumsallar arasında Ekincik, Dalyan, Dalaman, Fethiye, Patara, Kale, Kumluca, Olimpos-Çıralı, Tekirova, Belek, Kızılot, Demirtaş, Gazipaşa, Anamur, Göksu Deltası, Alata, Davultepe, Kazanlı, Akyatan, Yumurtalık ve Samandağ gibi isimler yer alıyor.
Bu bölgelerde yaşayan vatandaşlar, özellikle yuvalama döneminde daha dikkatli olmaya çağrılıyor. Yerel yönetimler de, bilgilendirme çalışmaları yaparak halkın duyarlılığını artırmaya çalışıyor.
Mayıs ayından Eylül ayına kadar olan dönemde, belirlenen kumsallarda gece saat 20.00 ile sabah 08.00 arasında giriş yasağı uygulanıyor. Bu saatler arasında, kumsallara araçla giriş yapmak, çadır kurmak, kamp yapmak, ateş veya mangal yakmak kesinlikle yasak. Bu yasakların amacı, deniz kaplumbağalarının rahatça yuvalama yapabilmesini ve yavruların güvenli bir şekilde denize ulaşabilmesini sağlamak.
Peki yasağa uymayanları ne bekliyor? Çevre Kanunu’na göre, bu yasakları ihlal edenlere 2025 yılı için belirlenen 557 bin 212 TL idari para cezası kesilecek. Bu ceza, caydırıcılığı artırmak amacıyla her yıl yeniden belirleniyor.
Yetkililer, gündüz saatlerinde kumsalların yerli ve yabancı turistlerin kullanımına açık olacağını belirtiyor. Ancak, gece saatlerinde kumsallar tamamen deniz kaplumbağalarına bırakılacak. Bu sayede, hem turistler deniz ve güneşin tadını çıkarabilecek, hem de kaplumbağalar güvenli bir şekilde yuvalama yapabilecek.
Bu önlemlerin, deniz kaplumbağalarının neslinin korunmasına büyük katkı sağlaması bekleniyor. Unutmayalım ki, bu sevimli canlıların geleceği, hepimizin elinde. Sahillerimize sahip çıkarak, onların yaşam alanlarını koruyarak, gelecek nesillere de bu güzellikleri miras bırakabiliriz.