Eski ABD Başkanı Donald Trump, Avrupa Birliği ve Meksika’ya uygulayacağı yüzde 30’luk gümrük vergisi kararını duyurdu. Bu hamle, küresel ticaret dengelerini sarsarken, tepkileri de beraberinde getirdi.
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün yaptığı sürpriz açıklamayla Avrupa Birliği (AB) ve Meksika’dan ithal edilen ürünlere yüzde 30 oranında gümrük vergisi uygulanacağını duyurdu. Bu karar, uluslararası ticaret çevrelerinde bomba etkisi yaratırken, akıllara 2018’deki ticaret savaşlarını getirdi. Trump’ın bu hamlesinin ardında yatan sebepler merak konusu olurken, AB ve Meksika’dan da sert tepkiler gecikmedi.
Trump, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, “Amerika’yı yeniden büyük yapma” sloganını yineleyerek, bu tarifelerin Amerikan işçilerini ve şirketlerini koruma amacını taşıdığını belirtti. “Avrupa ve Meksika, yıllardır Amerika’yı sömürüyor. Artık buna bir son verme zamanı geldi,” ifadelerini kullanan Trump, bu tarifelerin, Amerikan ekonomisini güçlendirecek ve istihdamı artıracak bir adım olduğunu savundu. Açıklamasında, AB ve Meksika’nın “adil olmayan ticaret uygulamaları” yürüttüğünü iddia eden Trump, bu tarifelerin, onlara karşı bir misilleme olduğunu vurguladı.
Peki, bu “adil olmayan ticaret uygulamaları” tam olarak ne anlama geliyor? Trump yönetimi, uzun zamandır AB’nin tarım politikalarını ve Meksika’nın düşük işgücü maliyetlerini eleştiriyordu. Özellikle Avrupa’nın tarım sübvansiyonlarının, Amerikan çiftçilerini zor durumda bıraktığı ve Meksika’daki düşük ücretlerin, Amerikan şirketlerinin rekabet gücünü azalttığı iddia ediliyordu. Bu tarifelerin, bu sorunlara çözüm getireceği ve Amerikan ekonomisine adil bir oyun alanı sağlayacağı düşünülüyor.
Trump’ın bu kararına ilk tepki, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’den geldi. Von der Leyen, yaptığı açıklamada, bu tarifelerin “kabul edilemez” olduğunu ve AB’nin “orantılı ve etkili” bir şekilde karşılık vereceğini söyledi. “Bu, dostane ilişkilere zarar veren, gereksiz ve yıkıcı bir adım,” ifadelerini kullanan Von der Leyen, AB’nin, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) nezdinde gerekli girişimlerde bulunacağını ve Amerikan ürünlerine karşı misilleme tarifeleri uygulayabileceğini belirtti.
Meksika hükümeti de benzer bir tepki göstererek, bu tarifelerin “uluslararası ticaret kurallarına aykırı” olduğunu ve Meksika ekonomisine zarar vereceğini açıkladı. Meksika Ekonomi Bakanı Tatiana Clouthier, yaptığı açıklamada, “Bu karar, iki ülke arasındaki ticari ilişkilere büyük bir darbe vuracaktır. Biz de kendi çıkarlarımızı korumak için gerekli adımları atacağız,” dedi. Meksika’nın, Amerikan tarım ürünlerine ve sanayi mallarına karşı misilleme tarifeleri uygulayabileceği belirtiliyor.
Peki, bu gelişmeler Türkiye ekonomisini nasıl etkileyecek? Uzmanlar, bu tarifelerin, dolaylı yoldan Türkiye’yi de etkileyebileceği konusunda uyarıyor. Özellikle Türkiye’nin AB ile olan ticari ilişkileri ve tedarik zincirleri göz önüne alındığında, bu tarifelerin, Türk ihracatçıları ve ithalatçıları üzerinde olumsuz bir etki yaratabileceği düşünülüyor. Örneğin, Türkiye’den Avrupa’ya ihraç edilen ürünlerin, bu tarifeler nedeniyle daha pahalı hale gelmesi ve rekabet gücünü kaybetmesi söz konusu olabilir.
Bu haberin duyulmasının ardından, küresel piyasalarda da hareketlilik yaşandı. Özellikle Avrupa borsaları, güne düşüşle başlarken, Amerikan doları da değer kaybetti. Yatırımcılar, bu tarifelerin, küresel ekonomik büyüme üzerinde yaratabileceği olumsuz etkilerden endişe duyuyor. Uzmanlar, bu durumun, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler için de risk oluşturabileceği konusunda uyarıyor. Özellikle döviz kurlarında ve enflasyonda yaşanabilecek dalgalanmaların, Türk ekonomisini zor durumda bırakabileceği belirtiliyor.
Konuyla ilgili olarak Ankara’da konuştuğumuz esnaf Ahmet Bey, “Bu tür ticaret savaşları en çok küçük esnafı vuruyor. Dolar yükselince her şey zamlanıyor, vatandaşın alım gücü düşüyor. Biz de ne yapacağımızı şaşırıyoruz,” dedi. İstanbul’da yaşayan Ayşe Hanım ise, “Bu haberler moralimizi bozuyor. Zaten geçim derdiyle uğraşıyoruz, bir de bu tür belirsizlikler eklenince iyice karamsar oluyoruz,” şeklinde konuştu.
Trump’ın bu kararı, uluslararası ticaretin geleceğiyle ilgili soru işaretlerini de beraberinde getirdi. Acaba bu, yeni bir ticaret savaşının başlangıcı mı? Yoksa taraflar, bir araya gelerek bu sorunu çözebilecek mi? Bu soruların cevabı, önümüzdeki günlerde netleşecek. Ancak şurası açık ki, bu tarifelerin, küresel ekonomi üzerinde önemli etkileri olacak ve Türkiye de bu etkilerden nasibini alacak gibi görünüyor.
Özellikle hükümetin, bu gelişmeleri yakından takip etmesi ve Türk ekonomisini korumak için gerekli önlemleri alması büyük önem taşıyor. Aksi takdirde, bu ticaret savaşının, Türk vatandaşlarının cebine kadar yansıması kaçınılmaz olabilir.