Bakü’de düzenlenen Türk Dünyası Ticaret Fuarı, Türk Cumhuriyetleri arasındaki ticari bağları güçlendirme hedefiyle kapılarını açtı. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin fuardaki güçlü varlığı ve Özbekistan’ın dikkat çekici standları fuarın öne çıkan detayları oldu.

Türk Dünyası Bakü’de Buluştu: Ticaret Fuarı’ndan KKTC Çıkarmasına

Azerbaycan’ın başkenti Bakü, geçtiğimiz Haziran ayında önemli bir etkinliğe ev sahipliği yaptı. 10-12 Haziran tarihleri arasında Bakü Expo’da düzenlenen “Türk Dünyası Ticareti” fuarı, adeta bir kardeşlik şöleni havasında geçti. Aygün Aliyeva’nın organizatörlüğünde gerçekleşen fuar, Türk Cumhuriyetleri arasındaki ticari köprüleri güçlendirme amacı taşıyordu. Fuarı yakından takip eden gazeteci Murat Anar, kaleme aldığı inceleme yazısıyla fuarın yankılarını ve önemini değerlendirdi.

Fuara Kimler Katıldı?

Fuar, sadece Azerbaycan için değil, tüm Türk dünyası için bir buluşma noktası oldu. Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Macaristan, Pakistan ve Çin gibi ülkelerden yüzden fazla firma, 20’den fazla sektörde ürünlerini sergiledi. Tarımdan inşaata, organik ürünlerden mobilyaya, otomobil yedek parçalarından doğal sağlık ürünlerine kadar geniş bir yelpazede ürünler görücüye çıktı.

Özbekistan’ın Parlayan Yıldızı

Fuarın en çok konuşulan ülkelerinden biri Özbekistan oldu. Murat Anar’ın da belirttiği gibi, Özbekistan stantları, pazarlama stratejileri ve görsel şöleniyle fuara damga vurdu. Altın işlemelerden tekstil ürünlerine, ayakkabılardan otomobillere kadar birçok sektörde Özbekistan’ın ürünleri büyük ilgi gördü. Üstelik Özbekistan, fuara cumhurbaşkanı yardımcısı düzeyinde bir katılım sağlayarak etkinliğe verdiği önemi gösterdi. Anar, Özbekistan’ın Türk dünyası ticaretinde zamanla daha da önemli bir rol oynayacağını vurguluyor.

KKTC’nin Diplomatik Zaferi

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin fuardaki varlığı, diplomatik açıdan büyük bir başarı olarak değerlendiriliyor. Aygün Aliyeva’nın organizasyon becerisi sayesinde KKTC standı, Macaristan standının hemen yanında konumlandırıldı. Bu durum, Macaristan’ı istemese de KKTC ile muhatap olmak zorunda bıraktı. KKTC Başbakanı, Başbakan Yardımcısı, Turizm Kültür Gençlik ve Çevre Bakanı, Ekonomi Bakanı gibi üst düzey yetkililerin fuara katılması, KKTC’nin etkinliğini artırdı. Milyonlarca dolar harcansa dahi, KKTC’nin Türk devletlerine bu derece kendini tanıtması ve kabul ettirmesi mümkün olmazdı. KKTC yetkilileri, stantlarındaki bayraklarıyla “Biz Türk devletlerinin ayrılmaz bir parçasıyız, Türk dünyasında varız ve sonsuza kadar var olacağız” mesajını hem Türk dünyasına hem de dünyaya haykırdılar.

Fuarın düzenleyicisi Aygün Aliyeva’nın “Bir sonraki fuarımız Özbekistan’da, ondan sonraki fuarımız da Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde olacak” açıklaması, KKTC’nin Türk dünyasındaki yerinin sağlamlaştığını gösteriyor. Bu açıklama, başta Azerbaycan olmak üzere kardeş Türk devletlerinin KKTC’yi en kısa sürede tanıyacağına dair umutları artırdı.

Beklentiler Karşılandı mı?

Murat Anar, inceleme yazısında fuarın Türk dünyasının ticari kapasitesini artırma vizyonu taşıdığını belirtiyor. Bu vizyonun, kültür, sanat, sinema, eğitim, edebiyat ve dil gibi alanlarda “Turan”ı sağlama misyonuyla örtüştüğünü ifade ediyor. Ancak Anar, Özbekistan ve KKTC’nin gösterdiği performansı diğer Türk devletlerinin yeterince sergileyemediğini düşünüyor. Özellikle Türkiye’nin fuarda Türk dünyasının beyni olması beklenirken, Azerbaycan’ın da sektörel anlamda kendini daha iyi tanıtması gerektiği vurgulanıyor.

Anar, Türk Devletleri Teşkilatı’nın (TDT) ve Türk Yatırım Fonu’nun bu fuarda nerede olduğunu sorguluyor. TDT üyesi ülkelerin 1.9 trilyon dolarlık ticaret hacminin neden sadece 43 milyon dolarda kaldığına dikkat çekiyor. Türk ticaret fuarının incelenmesi ve bu fuarın Türk dünyasına kattıklarının göz ardı edilmemesi gerektiğini belirtiyor. Aksi takdirde Türk devletlerinin ekonomik yönden gelişmediği, ticaret kapasitelerini artırmadığı ve birbirlerinin imkanlarından yararlanmadığı sürece “Türk Birliği” fikrinin romantizmden öteye geçemeyeceği uyarısında bulunuyor.

Son 10 yıldır Türk Birliği adına güzel adımlar atıldığını ve başarılı sonuçlar alındığını kabul eden Anar, yine de 1.9 trilyon dolarlık ticaret hacmi ile 43 milyon dolarlık ticaret hacmi arasındaki uçuruma dikkat çekiyor. TDT’ye üye ülkelerin kendi aralarındaki ticaret hacmini, birlik dışındaki ülkelerle yaptığı ticaret hacminden düşük tutmasının büyük bir sorun olduğunu ifade ediyor.

Fuarın Önemi

II. Türk Ticaret Fuarı’nın, başta TRT Avaz, Türkiye ve Azerbaycan medyası olmak üzere tüm Türk dünyası medyasında geniş yer bulması, fuarın önemini gösteriyor. Ayrıca fuarın “AnewZ” gibi dünyaya hitap eden bir kanalda İngilizce olarak yayınlanması, Rusça yayın yapan televizyon kanallarında ve yazılı basında yer alması, Türk Birliği’ni ve Türk Devletleri Teşkilatı’nı tüm dünyaya duyuruyor. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin ismi ve katılımının dünyanın gözü önünde zihinlere kazınması, bu fuarın sadece bir fuar olmaktan öte, Türk dünyası adına ticari ve diplomatik bir zafer olduğunu kanıtlıyor.

Gelecek Fuarlar Nasıl Olmalı?

Aygün Aliyeva’nın kurduğu ROK Expo Danışmanlık Şirketi ile kendi fikri olan bu organizasyonu hayata geçirmesi takdire şayan. Murat Anar, ticaret fuarı fikrinin daha da geliştirilmesi gerektiğini vurguluyor. Aygün Hanım’a açık çağrıda bulunarak, Türk dünyasını Turizm ve Yatırım Fuarı’nda da bir araya getirmesini ve böylece büyük bir eksikliği gidermiş olacağını belirtiyor.

Türkiye’nin Türk Birliği’nin beyni konumunda olduğunu belirten Anar, yetkililerin Türk Ticaret Fuarı’na dikkatini çekiyor. Türk’ün sadece Türkiye Cumhuriyeti’nde yaşayan Türk’ten ibaret olmadığını hatırlatan Anar, TİKA ve ilgili bakanlıkların III. Türk Ticaret Fuarı’nı desteklemesi gerektiğini ifade ediyor. Yerli ve milli markaların fuara katılımının teşvik edilmesi gerektiğini, belki de yapılacak bir iş birliği anlaşmasının devletimize kat kat geri döneceğini vurguluyor. Ekonominin bu denli zorlu bir dönemden geçtiği bir süreçte Türkiye’nin Türk dünyası ülkelerine açılmasının büyük bir fırsat olduğunu belirtiyor. Milli otomobil markamız TOGG’un neden Türk Devleti Teşkilatı’na üye ülkelerin sokaklarında olmaması gerektiğini sorguluyor.

Türk Devletleri Teşkilatı’nın, Türk dünyasının tamamına hitap eden Türk Ticaret Fuarı’nı mutlaka değerlendirmeye alması ve desteklemesi gerektiğini belirten Anar, Türk Yatırım Fonu’nun da bu fuarı görmesi gerektiğini ifade ediyor. Türk devletlerinin hem Aygün Aliyeva’yı daha güzel fuarlar yapması için desteklemesi, hem de fuara katılacak firmaları desteklemesinin zor olmaması gerektiğini belirtiyor. Bir kişinin kendi çabalarıyla aldığı az destekle bu işi yapması ile Türk