Yapılan bir araştırma, sanal arkadaşlık ve aşk uygulamalarının ruhsal sağlığı olumsuz etkilediğini ortaya koydu. Uzmanlar, bu tür etkileşimlerin yalnızlık ve depresyon riskini artırabileceği konusunda uyarıyor.

Sanal Aşklar Gerçek Yalnızlığa mı Sürüklüyor? Uzmanlar Uyarıyor

Ankara – Gelişen teknolojiyle birlikte hayatımıza giren sanal arkadaşlık ve aşk uygulamaları, ilk bakışta yalnızlığa çare gibi görünse de, yapılan son araştırmalar bu durumun tam tersi bir etki yaratabileceğini gösteriyor. Brigham Young Üniversitesi’nde gerçekleştirilen bir çalışma, bu tür uygulamaları kullanan kişilerin ruhsal sağlıklarının olumsuz etkilendiğini ortaya koydu.

Sanal İlişkiler Depresyonu Tetikliyor mu?

ABD genelinde yaklaşık 3 bin kişinin katılımıyla yapılan ankette, her beş kişiden birinin bu tür uygulamaları en az bir kez denediği belirlendi. Özellikle 18-29 yaş aralığındaki gençlerin bu uygulamalara olan ilgisi dikkat çekiyor; bu yaş grubunda her dört kişiden biri sanal sevgili veya arkadaş arayışına girmiş durumda. Hatta bazı katılımcılar, bu botlarla cinsel içerikli diyaloglara girdiğini de belirtiyor.

Araştırmayı yürüten Brian Willoughby, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Yapay zekanın yalnızlığı azaltacağı yönünde yaygın bir kanı var. Ancak bizim araştırmamız, bunun aksine, depresyon ve yalnızlıkla ilişkili olduğunu gösteriyor. İnsanları daha bağlı hissettirdiğine dair herhangi bir kanıta rastlamadık,” dedi. Willoughby’nin bu açıklamaları, sanal ilişkilerin potansiyel tehlikelerine ışık tutuyor.

Yapay Zeka Psikozu Tehlikesi

Bu durumun vahametini ortaya koyan bir diğer araştırma ise, daha önce OpenAI ve MIT tarafından gerçekleştirilmiş. Bu çalışmada da yoğun ChatGPT kullanımının yalnızlıkla bağlantılı olduğu tespit edilmişti. Uzmanlar, bu türden yoğun etkileşimlerin, ileri boyutlarda “yapay zeka psikozu” olarak adlandırılan ciddi ruhsal sorunlara yol açabileceği konusunda uyarıyor. Yani, sanal dünyada aradığımız yakınlık, gerçek dünyada daha büyük sorunlara davetiye çıkarabilir.

ChatGPT’ye Güvenmek Hayatı Tehlikeye Attı

Sanal dünyanın riskleri sadece ruhsal sorunlarla sınırlı değil. İrlanda’da yaşanan bir olay, yapay zekaya duyulan aşırı güvenin nelere yol açabileceğini acı bir şekilde gözler önüne seriyor. 37 yaşındaki Warren Tierney, aylardır devam eden boğaz ağrısı ve yutma güçlüğü şikayetleri üzerine ChatGPT’ye danışmış. Chatbot, durumun ciddi olmadığını, kanser ihtimalinin düşük olduğunu belirtince, Tierney doktora gitmeyi ertelemiş.

Ancak ağrıları dayanılmaz hale gelince hastaneye başvuran Tierney’e, maalesef ilerlemiş evre yemek borusu kanseri teşhisi konmuş. Doktorlar, bu aşamadaki vakalarda hayatta kalma oranının oldukça düşük olduğunu belirtiyor. Tierney, yaşadığı bu acı tecrübeyi şu sözlerle ifade ediyor: “ChatGPT’ye güvenmem bana muhtemelen birkaç ay kaybettirdi. Bu teknoloji insanın duymak istediğini söylüyor ama gerçeği değil.“

Bu olay üzerine OpenAI, ChatGPT’nin tıbbi teşhis ve tedavi amacıyla kullanılmaması gerektiği yönünde bir uyarı yayınladı. Ancak bu uyarı, Tierney’nin yaşadığı acı gerçeği değiştirmiyor.

Uzmanlar Ne Diyor?

Psikologlar, sanal ilişkilerin gerçek insan ilişkilerinin yerini tutamayacağını vurguluyor. Yüz yüze iletişimin, dokunmanın, göz teması kurmanın ve beden dilini okumanın insan psikolojisi için hayati önem taşıdığını belirtiyorlar. Sanal ilişkilerde bu unsurların eksikliği, yalnızlık duygusunu derinleştirebilir ve sosyal becerilerin körelmesine neden olabilir.

Uzmanlar, özellikle gençlerin sanal dünya ile gerçek dünya arasındaki dengeyi iyi kurması gerektiğini vurguluyor. Sanal arkadaşlıkların ve aşkların, gerçek hayattaki sosyal ilişkilerin yerini almaması, aksine onları destekleyici bir rol oynaması gerektiğinin altını çiziyorlar.

Unutmayalım ki, gerçek dostluklar ve aşklar, sanal ekranların ötesinde, gerçek hayatta yaşanır. Bir kahve eşliğinde edilen sohbetin, bir dostun omzunda alınan desteğin yerini hiçbir yapay zeka uygulaması tutamaz.