Yaz sıcaklarıyla birlikte plajlar dolup taşarken, “ücretsiz mi olmalı, işletme mi olmalı?” tartışmaları yeniden alevlendi. Plajlar halkın malı, ancak bu, sahipsiz bırakmak anlamına mı geliyor?

Sahiller Halkın, Peki Sorumluluğu Kimin? Plaj Tartışmaları Alevleniyor

Türkiye, 16 Ağustos 2025. Yaz mevsiminin tüm coşkusuyla yaşandığı şu günlerde, memleketin dört bir yanındaki sahiller adeta insan seline kapılmış durumda. Antalya’dan Mersin’e, Muğla’dan Adana Karataş’a uzanan o meşhur kıyı şeridi, yine bildik tartışmaları beraberinde getirdi: Plajlar halka açık ve ücretsiz mi olmalı, yoksa bir işletme tarafından mı yönetilmeli? Belediyeler bu işin neresinde durmalı?

Aslında hepimizin bildiği, kabul ettiği bir gerçek var: Plajlar hepimizin, yani halkın. Lakin bu basit cümlenin ardında, çözülmesi gereken pek çok sorun yatıyor. Halkın olması, sadece gidip denize girmekle sınırlı değil; aynı zamanda o alanı korumak, temiz tutmak, düzenine sahip çıkmak anlamına da geliyor.

Gerçekçi Olmak Şart

Ülkemizin turizm gelirlerinde önemli bir paya sahip olan yaz turizmini düşündüğümüzde, plajları tamamen kendi haline bırakmak, adeta sahipsizliğe terk etmek mümkün mü? Ispartalı bir vatandaş olarak, bu soruyu kendime sıkça soruyorum. “Herkes gelsin, denize girsin ama kimse işletmesin, para alınmasın” fikri ilk bakışta kulağa hoş geliyor, değil mi? Ancak işin pratiğine baktığımızda, bu durumun maalesef kaos ve kirlilikten başka bir şey getirmediğini görüyoruz.

Size somut bir örnek vereyim: Antalya’daki Sarısu Plajı. Burası belediye tarafından işletiliyor ve giriş ücretli. Ancak gelin görün ki, duşların hali içler acısı, çöp kutuları taşmış, genel hijyen yerlerde sürünüyor. Bu durum, sadece sahiplenme eksikliğinden kaynaklanmıyor; asıl sorun, doğru bir yönetim anlayışının olmayışı.

İşletme Olmalı Ama Nasıl?

Halkın rahat bir şekilde denize girebilmesi, güneşlenebilmesi için plajlarda şezlong da olmalı, duş da, büfe de. Bunlar olmazsa olmaz. Ancak bu hizmetlerin fahiş fiyatlarla sunulması da kabul edilemez bir durum. Bir şezlonga bir günlük ödeme yaparken, neredeyse bir otel odası parası ödemek zorunda kalmak, gerçekten üzücü.

Denetim Mekanizması Şart

Burada devreye girmesi gereken en önemli şey, denetim. İşletmeciler “Nasılsa beni denetleyen yok” rahatlığına kapılmamalı. Fiyatlar makul seviyede tutulmalı, hijyen kurallarına harfiyen uyulmalı ve halkın memnuniyeti ön planda tutulmalı. Aksi takdirde, plajlar sadece birkaç zenginin keyif sürdüğü, geri kalanların ise uzaktan baktığı yerler haline gelir.

Çözüm Nerede Yatıyor?

Peki çözüm ne? Ne tamamen serbest bırakmak, ne de her şeyi yasaklamak… Çözüm, etkin bir denetim mekanizması, kaliteli hizmet anlayışı ve kamu yararını gözeten bir sistemde yatıyor. Belediyeler, sivil toplum kuruluşları ve işletmeciler bir araya gelerek, ortak bir paydada buluşmalı ve plajları hepimiz için daha yaşanabilir hale getirmeli.

Sorumluluk Bilinci

Unutmayalım ki, plajların halkın olması, o alanları istediğimiz gibi kullanabileceğimiz anlamına gelmez. Temizlik, düzen, erişilebilirlik her vatandaşın hakkıdır. Eğer bu dengeyi kuramazsak, çevre kirliliği, gürültü ve karmaşa her yaz biraz daha büyüyecek ve sonunda hepimiz zarar göreceğiz.

Bölgedeki esnaflardan Ahmet Bey, konuyla ilgili şunları söylüyor: “Biz de bu sahillerden ekmek yiyoruz. Ama sırf daha çok para kazanacağız diye, çevreyi kirletmeye, insanları soymaya hakkımız yok. Devletin de, belediyenin de bu konuda daha sıkı denetim yapması lazım.”

Bir diğer vatandaş Ayşe Hanım ise, “Ben her yaz buraya geliyorum. Ama son yıllarda plajların hali gerçekten kötüleşti. Tuvaletler pis, duşlar bozuk, her yer çöp içinde. Eskiden böyle değildi,” diyerek tepkisini dile getiriyor.

Son Söz

Plajlar elbette halkındır. Ancak bu alanlar sahipsiz bırakılırsa, en çok zarar gören yine halk ve doğa olur. Kamu eliyle ya da özel işletmeyle fark etmez; önemli olan doğru yönetilen, temiz, erişilebilir ve adil plajlardır. Unutmayalım, halk plajı halkın olduğu kadar, halkın sorumluluğudur da.

Bu yaz, sahillerimize sahip çıkalım. Çevremizi temiz tutalım, işletmecileri uyaralım ve yetkililerden denetim talep edelim. Ancak bu şekilde, gelecek nesillere de güzel ve yaşanabilir plajlar bırakabiliriz.