Gelir İdaresi Başkanlığı, POS cihazları üzerinden yapılan ödemelerde kayıt dışılığı önlemek için yeni düzenlemeler getiriyor. Perakendeciler için yeni nesil ödeme sistemleri zorunlu hale gelirken, bazı istisnalar da belirlendi.

POS Cihazlarında Yeni Dönem: Kayıt Dışılığa Savaş Açılıyor

ANKARA-BHA – Cebimizdeki nakit giderek azalırken, kredi kartları ve mobil ödemeler hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline geldi. Ancak bu durum, bazı esnaflar için kayıt dışı gelir elde etme fırsatı da yaratabiliyor. İşte tam da bu noktada, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) devreye giriyor. POS cihazları üzerinden yapılan ödemelerdeki kayıt dışılığı engellemek için kolları sıvayan GİB, yeni bir düzenleme ile bu alana neşter vurmaya hazırlanıyor.

Perakendeciye Yeni Nesil Ödeme Zorunluluğu

Hazırlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği taslağı, ödeme sistemlerinin kullanımına ilişkin kuralları baştan aşağıya değiştiriyor. Özellikle perakende sektöründe faaliyet gösteren esnaf ve tüccarlar için önemli değişiklikler söz konusu. Taslağa göre, perakende mal ve hizmet satışı yapanların, bazı istisnalar dışında, yeni nesil ödeme kaydedici cihazlar ya da güvenli mobil ödeme sistemlerine geçmeleri zorunlu olacak. Yani, artık eski tip POS cihazlarıyla işler eskisi gibi yürümeyecek.

Peki, bu ne anlama geliyor? Diyelim ki mahallenizdeki bakkal amca, hala eski usul bir POS cihazı kullanıyor. Yeni düzenleme ile onun da ya yeni nesil bir ödeme kaydedici cihaz alması ya da cep telefonundan güvenli bir mobil ödeme sistemi kullanmaya başlaması gerekecek. Bu sayede, yapılan her satışın kayıt altına alınması ve vergi kaçaklarının önüne geçilmesi hedefleniyor.

Kimler Muaf Tutulacak?

Elbette, her düzenlemede olduğu gibi, bu yeni uygulamada da bazı istisnalar var. Basit usule tabi olan esnaflar ve toptancılar, bu zorunluluğun dışında tutulacak. Yani, daha küçük ölçekli işletmeler ve toptan satış yapanlar için şimdilik bir değişiklik yok. Ancak, GİB’in ilerleyen dönemlerde bu gruplar için de benzer düzenlemeler getirebileceği konuşuluyor.

Usulsüzlüğe Geçit Yok: POS Cihazları Artık Mükellef Adına Olacak

Gelelim işin can alıcı noktasına: kayıt dışı gelir ve usulsüz gider kayıtları. Yapılan denetimlerde, bazı mükelleflerin kendi adlarına tahsis edilmemiş ödeme cihazlarıyla tahsilat yaptığı tespit edilmiş. Bu durum, ya gelirlerin kayıt dışında kalmasına ya da başkaları tarafından usulsüz gider kaydına yol açabiliyor. Yeni düzenleme ile bu tür uygulamaların önüne geçilmesi amaçlanıyor.

Daha açık bir ifadeyle, artık her POS cihazı ve mobil ödeme sistemi, o işyerinin sahibinin adına kayıtlı olacak. Başka birine ait cihazı kullanmak kesinlikle yasak. Bankalar ve ödeme hizmet sağlayıcıları da bu konuda daha dikkatli olacak ve ilgili mükelleflerin kendi adına üye işyeri sözleşmesi olmadan seyyar EFT-POS cihazı vermeyecekler. Bu sayede, kimin ne kadar tahsilat yaptığı daha kolay takip edilebilecek ve vergi kaçakçılığının önüne geçilebilecek.

Bayilere Sınırlı İstisna: 30 Bayi Şartı

Bayilik sistemiyle çalışan firmalar için de bazı kolaylıklar düşünülmüş. Eğer bir firmanın Türkiye genelinde en az 30 bayisi varsa ve bayilik sözleşmesi düzenlenmişse, ana firma belirli koşulları sağlamaları halinde bayilerine ait cihazlara kendi POS uygulamalarını tanımlatabilecek. Ancak bu durum, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın belirleyeceği kurallar çerçevesinde mümkün olacak.

Hangi Şartlar Aranacak?

Bu istisnadan yararlanmak isteyen firmaların uyması gereken bazı şartlar var. Öncelikle, bayileriyle aralarında düzenlenmiş bir bayilik sözleşmesi olması gerekiyor. Ayrıca, yapılan her satışın slip bilgilerinde ana firmanın bilgilerinin görünmesi ve yapılan tahsilatların düzenli olarak GİB’e bildirilmesi şart. Bu sayede, bayilik sistemi içindeki işlemlerin de şeffaf bir şekilde takip edilmesi sağlanacak.

E-ticaret de Kapsamda: Sanal POS’lara Düzenleme Geliyor

Günümüzde alışverişin büyük bir kısmı internet üzerinden yapılıyor. Bu nedenle, e-ticaret mükellefleri de yeni düzenlemenin kapsamına dahil edildi. Elektronik ticaret kapsamında faaliyet gösterenler, sanal POS uygulamalarını yalnızca e-ticaret üzerinden yapılan satışlarda kullanabilecekler. GİB, sanal POS’ların yalnızca ilgili platform ve işlem kapsamında kullanılmasını sağlayacak bir yapı kurmayı hedefliyor.

Bu ne anlama geliyor? Artık bir e-ticaret sitesi sahibi, sanal POS’unu sadece o site üzerinden yapılan satışlar için kullanabilecek. Başka bir platformda ya da farklı bir amaçla kullanması engellenecek. Bu sayede, sanal POS üzerinden yapılan işlemlerin de daha güvenli ve şeffaf olması sağlanacak.

Bankalar ve Ödeme Kuruluşlarına Büyük Sorumluluk

Yeni düzenleme ile bankalar ve ödeme kuruluşlarına da önemli sorumluluklar yükleniyor. Bu kuruluşlar, temin ettikleri cihaz ve sistemlerin amacına uygun kullanılıp kullanılmadığını izlemekle yükümlü olacaklar. Eğer bir usulsüzlük tespit ederlerse, gerekli müdahalelerde bulunacaklar. Yani, bankalar ve ödeme kuruluşları, vergi kaçakçılığının önlenmesinde önemli bir rol üstlenecekler.

Sonuç olarak, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın bu yeni düzenlemesi, POS cihazları üzerinden yapılan ödemelerde kayıt dışılığı azaltmayı ve vergi gelirlerini artırmayı hedefliyor. Perakendecilerden e-ticaret sitelerine, bankalardan ödeme kuruluşlarına kadar herkesin bu yeni döneme ayak uydurması gerekecek. Bakalım, bu düzenleme ile kayıt dışılık ne kadar azalacak, hep birlikte göreceğiz.