Marmara Denizi’ndeki oksijen seviyesinin kritik düzeylere düşmesiyle köpekbalıkları gibi canlılar kıyıya göç ediyor. Uzmanlar, kirlilik ve aşırı avlanmanın deniz ekosistemini tehdit ettiğini belirtiyor.

Marmara Alarm Veriyor: Oksijen Tükeniyor, Köpekbalıkları Kıyıya Sığınıyor

İstanbul – Marmara Denizi’nde yaşanan kirlilik ve oksijen yetersizliği, deniz canlılarının yaşam alanlarını daraltmaya devam ediyor. Özellikle derin sularda oksijenin tükenmesi, köpekbalıkları ve vatozlar gibi türleri kıyı bölgelerine yöneltiyor. 14 Temmuz Dünya Köpek Balığı Farkındalık Günü vesilesiyle açıklamalarda bulunan uzmanlar, durumun vahametine dikkat çekiyor.

Derinlerde Yaşam Durma Noktasında

WWF-Türkiye Kıkırdaklı Balıklar Danışmanı Dr. Hakan Kabasakal, Marmara Denizi’nin bazı bölgelerinde 200 metrenin altındaki derinliklerde oksijen seviyesinin neredeyse sıfıra indiğini belirtiyor. Bu durum, başta köpekbalıkları, vatozlar ve deniz kartalları olmak üzere birçok canlının yaşam alanını ciddi şekilde kısıtlıyor. Kabasakal, oksijen yetersizliği nedeniyle bu canlıların daha sığ ve nispeten daha temiz olan kıyı bölgelerine göç etmek zorunda kaldığını ifade ediyor. “Bu göç, ekosistem dengesi açısından ciddi bir alarm sinyali” diyen Kabasakal, durumun aciliyetine vurgu yapıyor.

Kıyılar da Tehdit Altında

Ancak sorun sadece derinlerde değil. Kıyı şeridi de yoğun kirlilik ve aşırı balıkçılık baskısı altında. Kabasakal, kıyı bölgelerine sığınan kıkırdaklı balıkların burada da güvende olmadığını belirtiyor. “Kıyılar da artık güvenli değil. Aşırı avlanma ve kirlilik, bu canlıların yaşam şansını ciddi şekilde azaltıyor” şeklinde konuşan Kabasakal, çözüm için acil önlemler alınması gerektiğini söylüyor.

Üç Yıllık Gözlem Sonuçları Alarm Veriyor

WWF-Türkiye’nin üç yıllık saha gözlemleri, Marmara Denizi’ndeki kıkırdaklı balık popülasyonunda yaşanan değişimi gözler önüne seriyor. Gözlemlere göre, Marmara kıyılarında kısa süreli bir artış gösteren kıkırdaklı balık popülasyonu, 2024 itibarıyla yeniden düşüşe geçti. Bu durum, deniz ekosistemindeki dengenin bozulmaya devam ettiğinin açık bir göstergesi olarak değerlendiriliyor.

Köpekbalıkları: Tehdit Değil, Denizlerin Bekçisi

Kamuoyunda zaman zaman “köpekbalığı görüldü” şeklinde çıkan haberlerin endişe yarattığına dikkat çeken Dr. Kabasakal, Marmara Denizi’nde görülen camgöz gibi türlerin insanlar için herhangi bir tehlike oluşturmadığının altını çiziyor. “Büyük beyaz köpekbalıkları 1980’lerden beri Marmara’da yok. Bugün kıyıya yaklaşan türler son derece ürkek ve saldırgan değiller” diyen Kabasakal, asıl sorunun köpekbalıkları değil, onların yaşam alanlarını yok eden kirlilik ve aşırı avlanma olduğunu vurguluyor.

Köpekbalıklarının deniz ekosistemlerinde av-avcı dengesi açısından hayati bir rol oynadığını belirten Kabasakal, bu canlıların yok olmasının tüm sistemi çökertme riski taşıdığını ifade ediyor. “Köpekbalıkları, denizlerin bekçisidir. Onları korumak, deniz ekosistemini korumak anlamına gelir” diyor.

Dünya Genelinde Durum Vahim

Dünya genelinde 1.282 kıkırdaklı balık türünün 536’sını köpekbalıkları oluşturuyor. Ancak bu türlerin yaklaşık üçte biri yok olma tehdidi altında. Bu durum, sadece Marmara Denizi’nde değil, tüm dünyada deniz ekosistemlerinin karşı karşıya olduğu tehlikenin boyutunu gözler önüne seriyor.

Vatandaş Bilimiyle Umut Yeşeriyor: “Gözüm Doğada”

WWF-Türkiye, denizlerin korunması için vatandaşların da katkı sağlayabileceği bir projeyi hayata geçirdi: “Gözüm Doğada” mobil uygulaması. Bu uygulama sayesinde vatandaşlar, sahillerde rastladıkları köpekbalıklarını fotoğraflayarak bilim insanlarına veri sağlayabiliyor. Türkiye’nin 9 bin kilometreyi aşan kıyı şeridinde bu türden bir katılımın son derece önemli olduğuna dikkat çekiliyor.

“Gizli Kahramanlar” Yanlış Tanıtılıyor

Dr. Kabasakal, medyadaki köpekbalığı imajının da düzeltilmesi gerektiğini vurguluyor. “Köpekbalıkları uzun süredir saldırgan bir imajla gösteriliyor. Bu, yanlış algılara yol açıyor” diyen Kabasakal, yeni bir araştırmayla Türkiye kıyılarındaki köpekbalığı saldırılarının son derece nadir olduğunu ortaya koyacaklarını belirtiyor. “Bu canlılar aslında sağlıklı denizlerin gizli kahramanlarıdır” şeklinde konuşan Kabasakal, kamuoyunun köpekbalıkları hakkındaki yanlış bilgilerden arındırılması gerektiğini söylüyor.

Marmara Denizi’ndeki bu kritik durum, sadece deniz canlılarını değil, tüm ekosistemi ve dolayısıyla insan yaşamını tehdit ediyor. Acil önlemler alınmazsa, Marmara Denizi’nin geleceği karanlık olabilir. Uzmanlar, kirliliğin önlenmesi, aşırı avlanmanın kontrol altına alınması ve bilinçlendirme çalışmalarının artırılması gerektiğini vurguluyor. Unutmayalım, denizler sadece canlıların değil, hepimizin ortak yaşam alanı.