İtibari ve Sanal Para
Hatırlıyorum eskiden sürekli para dediğimiz bir kağıt parçası, esas zenginlik mülk ile olur gibi söylemleri çok duyuyordum. Tabii biraz da yaşım gereği o zamanlar pek kafam almazdı para pul mal mülk gibi mevzuları. Liseye bile başlamamış bir çocuğun böyle şeyleri anlaması zaten pek olası değildi tabi ama insan gençken ne duyduysa aklında o kalır.
Tabii sonradan öğrendim neden paranın kağıt parçası olarak adlandırıldığını. Eskiden devletlerin parası ederi kadar altın ile orantılıymış dolayısıyla paraların çok hızlı oynaması mümkün olmamakla birlikte ülkelerin dış aktörler tarafından parasının değerinin sıfıra düşürülmesi ya da olası bir krizde mal varlıkların değerinin yok olması gibi olaylar altının sağladığı güvence ile daha az yaşanan olaylarmış çünkü altın sınırlı miktarı ve sahip olduğu içsel değerden ötürü dünya çapında değerli görülen bir yatırım aracıymış günümüzde de bu özelliklerini korusa da artık basılan paraların ismi “İtibari Para” yani altına değil ülkeye olan güvene endeksli bir para kullanıyoruz artık.
Herhangi bir somut değere endeksli olmadan sınırsız miktarda basılabilen ve olası bir felaket veya siyasi karmaşada değeri hoplayıp zıplayan bir para. 2009 yılında bu konularda bilgili olan ve Satoshi Nakamoto mahlası ile kendini gizleyen bir şahıs yeni bir para birimi üretti, sanal bir para ve aynı altın gibi sınırlı miktarda var ve üretilecek miktarı belli ve hiçbir banka ve devlete bağlı olmayan merkeziyet dışı bir para birimi.
Ancak bu paranın da somut bir karşılığı yok yani Bitcoin de itibari para gibi siyasi olaylardan ve insan hareketlerinden etkilenerek yeri geldiğinde değeri dibe çakılan veya değeri mislilerce artabilen bir para. Ve bu sanal bir para yani paraya erişmek için gerekli bilgileri unutursanız ya da olurda sanal dünyada bir gün çöküş yaşanırsa üzerine soğuk su içmek durumunda kalabilirsiniz. Benzeri şu anda kullandığımız itibari para içinde geçerli.
2008 yılında yaşandığı gibi bir kriz yaşanırsa bankada dijital sayılar olarak duran paranızın aynı değeri koruyacağına dair bir güvence yok kanaatimce insanın serveti bankada duran paranın ötesinde değerler olmalıdır.
Çünkü maalesef sanki şu anda dünyamız eskisinden çok daha hızlı dönüyormuş gibi bir yılda olan olaylar artık bir günde yaşanmakta ve bizde bu hıza ayak uydurmak artık herkesin vazifesi.
Murat Hepgüler