İşsizlik Sigortası Fonu, işsiz kalan vatandaşlar için önemli bir güvence olmaya devam ediyor. Fonun büyüklüğü Nisan ayı sonu itibarıyla 427 milyar lirayı aştı.

İşsizlik Fonu Büyümeye Devam Ediyor: İşsizlerin Umudu 427 Milyar Liraya Ulaştı

Ankara – Türkiye’de işsizlik korkusu yaşayan milyonlarca vatandaş için umut ışığı olmaya devam eden İşsizlik Sigortası Fonu, büyümeye devam ediyor. 1999 yılında kurulan ve ilk ödemesini 2002 yılının Haziran ayında yapan fon, o günden bu yana işini kaybeden sigortalı çalışanların gelir kaybını bir nebze olsun telafi etmeyi amaçlıyor.

Fonun büyüklüğü, 2023 yılını 358 milyar 971 milyon lira ile kapatmasının ardından bu yılın ilk dört ayında da artış gösterdi. Edinilen bilgilere göre, Nisan ayı sonu itibarıyla fonun varlıkları 427 milyar 483 milyon liraya ulaştı. Bu artış, işsizlik sigortasına olan ihtiyacın ve fonun öneminin her geçen gün arttığını gösteriyor.

Fonun Gelir ve Gider Dengesi Nasıl?

Peki, bu devasa fonun gelir ve giderleri ne durumda? Ocak ile Nisan ayları arasındaki verilere bakıldığında, fonun toplam gelirleri 146 milyar 83 milyon lira olarak gerçekleşti. Aynı dönemdeki giderler ise 77 milyar 572 milyon lirayı buldu. Gelir kalemleri arasında en büyük payı, tahmin edilebileceği gibi, işçi ve işverenlerin ödediği primler oluşturuyor. Bu primlerden elde edilen gelir, 68 milyar 939 milyon lira olarak kayıtlara geçti.

Gider tarafında ise en büyük kalemler işsizlik ödeneği ve teşvik ödemeleri. İşsizlik ödeneği olarak 24 milyar 715 milyon lira ödeme yapılırken, teşvik ve destek ödemeleri ise 26 milyar 715 milyon lira olarak gerçekleşti. Bu rakamlar, fonun işsiz kalan vatandaşlara ve işverenlere sağladığı desteğin boyutunu gözler önüne seriyor.

İşsizlik Ödeneği Nasıl Hesaplanıyor? Vatandaş Ne Kadar Alacak?

İşsiz kalan bir vatandaşın aklındaki en önemli soru, muhtemelen ne kadar işsizlik ödeneği alacağıdır. İşsizlik ödeneği hesaplamasında, sigortalının son dört aylık prime esas kazancı dikkate alınıyor. Bu kazancın yüzde 40’ı, ödeneğin miktarını belirliyor. Ancak burada bir üst sınır var: Ödeneğin miktarı, asgari ücretin yüzde 80’ini geçemiyor. Yani, yüksek maaşlı bir işte çalışırken işini kaybeden bir kişi bile, asgari ücretin yüzde 80’inden daha fazla işsizlik ödeneği alamıyor.

Bir de unutmamak gerekiyor ki, bu tutardan binde 7,59 oranında damga vergisi kesiliyor. Güncel asgari ücret baz alındığında, 2025 yılında dört ay çalışıp işsiz kalan bir kişi için ödenecek en düşük işsizlik ödeneği 10 bin 323 lira olarak belirlendi. Bu miktar, geçim sıkıntısı çeken birçok vatandaş için önemli bir destek anlamına geliyor.

Kimler İşsizlik Ödeneği Alabilir? Şartlar Neler?

Her işsiz kalan kişi işsizlik ödeneği alabiliyor mu? Tabii ki hayır. İşsizlik ödeneğinden yararlanabilmek için bazı şartları yerine getirmek gerekiyor. Bu şartlar şöyle sıralanabilir:

• Kişinin kendi isteği ve kusuru dışında işsiz kalması gerekiyor. Yani, istifa eden veya işten atılmasına sebep olacak davranışlarda bulunan bir kişi işsizlik ödeneği alamaz.
• Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün kesintisiz çalışmış olmak gerekiyor. Bu, kısa süreli işlerde çalışanların işsizlik ödeneği almasını zorlaştırıyor.
• Son üç yıl içinde en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olmak gerekiyor. Ne kadar uzun süre sigortalı çalıştıysanız, o kadar iyi.
• İşten ayrıldıktan sonraki 30 gün içinde İŞKUR’a şahsen ya da elektronik ortamda başvurmak gerekiyor. Bu süreyi kaçırırsanız, işsizlik ödeneği alma hakkınızı kaybedebilirsiniz.

Ödenek Süresi Ne Kadar? Sigortalılık Süresi Etkili mi?

İşsizlik ödeneği almanın şartlarını yerine getirdiniz, peki ne kadar süreyle bu ödenekten yararlanabileceksiniz? İşte burada sigortalılık süreniz devreye giriyor. Sigortalılık sürenize göre ödenek süresi de değişiyor. İşte o süreler:

• 600 gün sigortalı çalışıp prim ödemiş olanlara 180 gün (6 ay),
• 900 gün çalışanlara 240 gün (8 ay),
• 1080 gün çalışanlara ise 300 gün (10 ay) işsizlik ödeneği veriliyor.

Görüldüğü gibi, ne kadar uzun süre sigortalı çalıştıysanız, o kadar uzun süre işsizlik ödeneği alabiliyorsunuz. Bu da uzun yıllar çalışan ve işini kaybeden vatandaşlar için önemli bir güvence sağlıyor.

Peki, Bu Fon Nasıl Yönetiliyor? Eleştiriler Var mı?

Bu kadar büyük bir fonun nasıl yönetildiği, şeffaflığı ve etkinliği de merak konusu. İşsizlik Sigortası Fonu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın denetimi altında bulunuyor. Fonun kaynakları, işsizlik ödeneği ödemelerinin yanı sıra, aktif işgücü programları, mesleki eğitim kursları ve işverenlere yönelik teşvikler gibi çeşitli alanlarda da kullanılıyor.

Ancak fonun yönetimiyle ilgili eleştiriler de yok değil. Bazı uzmanlar, fonun kaynaklarının amacı dışında kullanıldığı, özellikle de işverenlere yönelik teşviklerin etkinliğinin tartışmalı olduğunu savunuyor. Ayrıca, işsizlik ödeneği alma şartlarının çok katı olduğu, bu nedenle birçok işsiz vatandaşın bu ödenekten yararlanamadığı da eleştirilen konular arasında. Umarız yetkililer, bu eleştirileri dikkate alarak fonun daha etkin ve adil bir şekilde yönetilmesi için gerekli adımları atarlar.

Sonuç olarak, İşsizlik Sigortası Fonu, Türkiye’de işsizlik sorunuyla mücadelede önemli bir role sahip. Fonun büyüklüğü ve sağladığı destekler, işini kaybeden vatandaşlar için bir nebze olsun rahatlama sağlıyor. Ancak fonun daha etkin ve adil bir şekilde yönetilmesi, işsizlik ödeneği alma şartlarının gözden geçirilmesi ve fon kaynaklarının amacı dışında kullanılmasının önüne geçilmesi gerekiyor. Aksi takdirde, bu önemli güvence, amacından sapabilir ve işsiz vatandaşların umudu olmaktan uzaklaşabilir.