John Steinbeck, eserlerinde genellikle işçi yaşamını ve toplumsal sorunları dile getirerek dikkat çekmiştir.

JOHN STEINBECK KİMDİR?

John Steinbeck, 27 Şubat 1902 tarihinde doğan Amerikalı gerçekçi yazardır. İrlanda asıllı yazar, eserlerinde genellikle işçi yaşamını ve toplumsal sorunları dile getirdi. Gençliğinde bir zamanlar çalıştığı Salinas Vadisi, onun eserleri için vazgeçilmez bir mekandı. Yazdığı eserlerin her biri kült oldu, çoğu sinemaya aktarıldı. Bir ailenin Oklahoma’dan, Kaliforniya’ya göçünü anlattığı Gazap Üzümleri eseri ile Pulitzer ve Ulusal Kitap Ödülü’nü kazandı. Ayrıca edebiyat alanında verdiği katkılardan dolayı 1962’de Nobel Edebiyat Ödülü’ne layık görüldü.

Babası Prusya, annesi İrlanda göçmeni olan bir ailede dünyaya gelmiştir. Eski bir öğretmen olan anne Olive Hamilton, oğluna okuma alışkanlığı aşıladı ve kelime dünyasını genişletti. Babası Ernst Steinbeck ise Monterey bölgesinde sayman olarak görev yapmıştır. Küçük kırsal bir kesimin içerdiği bu bölgede yazları çiftliklerde ve tarlalarda çalıştı. Bu dönemler onun en tanınmış eserlerinden biri olan Fareler ve İnsanlar romanının taslağını oluşturdu. Burada işçi yaşamanın karanlık yüzünü, zorlu işçi yaşamını, sert geçen toplumsal baskıyı ilk elden yaşadı. Onun erken dönemde kendi stilini kazanmasını sağlayan bu yaşam tarzı, ileride büyük oranda ses getirecek romanları yazmasının ufak bir özetiydi. Gençlik yıllarında sürekli çalıştığı çiftlikleri ve ormanları değiştirerek çevresini keşfetti.

“İNSANLARI ÖĞRENMEM GEREK”

Steinbeck, 1919’da Salinas Lisesi’nden mezun oldu. Erken yaşlarda ne istediğini bilen yazar, kendi yazma stiline katkı sağlayacağını düşündüğü için Stanford Üniversitesi’ne kayıt oldu ve İngiliz Edebiyatı okumaya karar verdi. Üniversite hayatı boyunca çeşitli işlerde çalışan Steinbeck, henüz diplomasını almadan üniversite hayatını yarıda bıraktı. Üniversitedeyken tıp bölümü dekanına ‘’insanları öğrenmem gerek’’ diyerek kadavra parçalarını istedi. Reddedildikten sonra ve üniversitenin kendisini geliştirmeyeceğini inandığı için New York’a gitti ve çeşitli işlerde çalıştı. Daha önce çiftçilik işlerine merak salan Steinbeck, bir boyacının yanında çıraklık yaptı. New York’tayken bir spor kompleksinin inşaatında çalıştı. Bir gün bir işçinin ölümün kıyısından dönüşünü gördü ve o günün gecesinde işi bıraktı. Tekrar Kaliforniya’ya dönen yazar, ilk eşi Carol Henning ile tanıştı ve ikili 1930 yılında evlendi. Fakat ikilinin birliktelikleri 13 yıl sürdü.

Büyük Buhran zamanlarında Kaliforniya’ya gelen yazar, Tahoe Gölü’nde bekçi olarak çalıştı. Kriz yıllarında babası tarafından destek gördü ve yazma işine devam etmeye karar verdi. Ayrıca uzun yıllar dost olacağı filozof, deniz biyoloğu Ed Ricketts ile yine bu dönemlerde tanıştı. Ricketts, birkaç Steinbeck romanında ona ilham kaynağı oldu. Örneğin Sardalye Sokağı romanında Doc karakterine ilham oldu ve Bitmeyen Kavga, Tatlı Perşembe kitapları için bir çerçeve yarattı.

1935 yılından itibaren yazım hayatında büyük değişiklikler olan Steinbeck, çoğu okuru tarafından en büyük eseri olarak nitelendirilen Gazap Üzümleri’ni kaleme aldı. Kitap, 1940 yılının Şubat ayında on birinci baskısını yaparak 430.000 kopya sattı. O yıl Ulusal Kitap ve Pulitizer ödüllerini kazandı. Üstelik sonraki seksen yıl boyunca on beş milyondan fazla sattı. Ayrıca roman filme uyarlanınca baş karakter Tom Joad’ı canlandıran aktör Akademi Ödülü’ne aday gösterildi. Film Hollywood klasikleri arasında hala yerini korumakta. Bu eser Amerikan toplumundan öyle bir etki bırakmıştı ki Gazap Üzümleri’nin başarısı bu kadar yüksek olsa da konusu bakımından bazıları tarafından eleştirildi. Maddi zorluk yaşayan bir ailenin kapitalist sistem yüzünden yaşadığı zorluklar ve bankacılara vurulan ağır darbeler sonrasında birçok karalama kampanyası gerçekleştirildi ama bu boykotlar eserin başarısını gölgeleyemedi. Çünkü roman bir dönemin Amerika’sını yansıttı.

NOBEL ÖDÜLÜ

Steinbeck’in 1962 yılında Nobel’i alması çok konuşuldu. Konuşmasına ”bir fare gibi ciyaklamak yerine bir aslan gibi kükremem gerek” sözleri ile başladı. Bazı kesimler Steinbeck’in kazanmaması gereken ödülü neden kazandığına dair bir açıklama yaptı. O yıl ödül listesinde İngiliz yazarlar Robert Graves ve Lawrence Durell, Fransız oyun yazarı Jean Anouilh ve Danimarkalı yazar Karen Bilixen vardı. İsveç Akademisi’nde 62 yıl görev yapan Anders Österling bu durum hakkında, Kaygılarımızın Kışı adlı romanına inancını belirtti ve şu açıklamayı yaptı: “Steinbeck son yıllarda bazı yavaşlama belirtilerinden sonra, toplumsal bir görevli konumuna tekrar erişti, tıpkı Hemingway ve Sinclair Lewis gibi.”

Steinbeck bu tartışmalardan sonra kendisine sorulan “ödülü hak ettiniz mi” sorusuna “açıkcası hayır’’ yanıtını verdi. Biyografi yazarı Jackson Benson, Steinbeck için “dünyada onurunun satın alınmadığı ya da kazanılmadığı birkaç kişiden biriydi’’ demişti.

Ölümünden sonra Amerika büyük bir sessizliğe gömülmüşken bir gün sonra Charles Poore, New York Times’a şunları yazdı: ”Steinbeck’in ilk büyük kitabı, son büyük kitabıydı ve Steinbeck’in Nobel Ödülüne ihtiyacı yoktu, Nobel hakimlerinin ona ihtiyacı vardı.”

ESERLERİ

Roman

*Altın Kupa (Cup of Gold, 1929),

* Cennet Çayırları (The Pastures of Heaven, 1932),

* Bilinmeyen Bir Tanrıya (To A God Unknown, 1933),

* Yukarı Mahalle (Tortilla Flat, 1935),

* Bitmeyen Kavga (Dubious Battle, 1936),

* Fareler ve İnsanlar (Of Mice And Men, 1937),

* Kırmızı Midilli (The Red Pony, 1937),

* Uzun Vadi (Long Valley, 1938)

* Gazap Üzümleri (The Grapes Of Wrath, 1939),

* Ay Battı/Aysız Geceler (The Moon Is Down, 1942),

* Sardalya Sokağı (Cannery Row, 1944)

* İnci (The Pearl, 1947),

* Aşk Otobüsü (The Wayward Bus, 1947)

* Alev (Burning Bright, 1950),

* Cennetin Doğusu (East of Eden, 1952),

* Tatlı Perşembe (Sweet Thursday, 1954),

* Pippin 4’ün Kısa Süren Saltanatı

Öykü

* Amerika ve Amerikalılar (1966),

Senaryo

* Unutulan Köy (Forgotten Village, 1941),

* Viva Zapata (1952)

Haber : Dilara Baydi