PROFESÖR DOKTOR OKTAY SİNANOĞLU’NUN HAYATI

25 Şubat 1935 yılında Bari İtalya’da doğan Oktay Sinanoğlu, Türk kurumsal kimya mühendisi ve moleküler biyologdur. 1939 yılında İtalya’da II. Dünya Savaşı’nın başlamasıyla ailesiyle birlikte Türkiye’ye dönmüştür.

1953 yılında burslu olarak Ankara Yenişehir Lisesi’ne giren Oktay Sinanoğlu, okulu birincilikle bitirmiştir. Daha sonra okulun bursu ile Kimya Mühendisliği okumak için ABD’ye gitmiştir.

ABD Kaliforniya Üniversitesi Berkeley Kimya Mühendisliğini 1956 yılında birincilikle bitirmiştir. 1957 yılında yüksek kimya mühendisi olan yazar, 1959 yılında Kaliforniya Üniversitesi Berkeley”de kurumsal kimya doktorasını tamamlamıştır.

Oktay Sinanoğlu’na ilk ve tek Türkiye Cumhuriyeti Profesörü ünvanı verilmiştir. 1976 yılında Japonya’ya Türkiye Cumhuriyeti Özel Elçisi olarak gönderilmiş ve Türk-Japon kültür, bilim ve eğitim ilişkilerinin temellerini atmıştır.

Aynı zamanda Amerikan Bilim ve Sanat Akademisi’nin ilk ve tek Türk üyesi olan Oktay Sinanoğlu, Meksika hükümeti tarafından yüksek bilim ödülü “Elena Moshinsky” ile ödüllendirilmiştir.

AKADEMİK KARİYERİ

1960’ta Yale Üniversitesi’nde öğretim üyesi olmuştur. 1 Temmuz 1963 tarihinde kimya alanında tam profesörlük ünvanı alarak, 20. yüzyılda Yale Üniversitesi’nde “tam profesörlük” ünvanını en genç yaşta kazanan öğretim üyesi olduğu açıklanmıştır. İlerleyen zamanlarda, son yüzyılda tam profesörlük ünvanını alan en genç ikinci öğretim üyesi olduğu ortaya çıkmıştır. Yale Üniversitesi’nin son 300 yıllık tarihinde tam profesörlük ünvanını alan üçüncü en genç öğretim üyesi olduğuna inanılmaktadır.

1964 senesinde Yale Üniversitesi’nde teorik kimya bölümünü kurmuştur. Yale’deki görevi boyunca, atom ve moleküllerin çok-elektron teorisi (1961), Çözgeniter teorisi (1964), kimyasal tepkime mekanizmaları teorisi (1974), mikrotermodinamik (1981) ve değerlik kabuğu etkileşim teorisi (1983) çalışmalarını gerçekleştirmiştir. 1988 senesinde, laboratuvar ortamında birleştirilecek olan kimyasalların, birleştirmenin ardından nasıl tepki vereceklerini öngörebilmek amacıyla, kendi geliştirdiği matematik teorilerine dayanan devrimsel bir yöntem olan ve Sinanoğlu indirgemesi olarak adlandırılan yöntemini yayınlamıştır. Yale’de 37 sene çalıştıktan sonra, 1997’de emekli olmuştur.

Yale’de çalıştığı süre boyunca çeşitli Türk üniversitelerine, TÜBİTAK’a ve Japan Society for the Promotion of Science (JSPS)’ye danışmanlık yapmıştır. 1962 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi mütevelli heyeti Oktay Sinanoğlu’na danışman profesör ünvanı vermiştir. 1975 yılında çıkartılan özel kanunla devlet tarafından kendisine “cumhuriyet profesörü” ünvanı verilmiştir. 1966’da kimya dalında “TÜBİTAK Bilim Ödülü”nü, 1973’te kimya dalında “Alexander von Humboldt Research Award”ı ve 1975”te “International Outstanding Scientist Award of Japan’ı kazanmıştır. 1973’te “fahri büyükelçi” olarak Japonya’ya gönderildi. Sinanoğlu ayrıca Nobel ödülü için iki defa aday gösterildiğini söylemiştir.

1997 yılında Yale’den emekli olmasının ardından Yıldız Teknik Üniversitesi’nde profesör olarak çalışmaya başlamış ve 2002 senesine kadar Yıldız Teknik Üniversitesi kimya bölümünde çalışmaya devam etmiştir.

Sinanoğlu birçok bilimsel kitap ve makale yazmış ve birçoklarına da katkıda bulundu. Ayrıca Hedef Türkiye ve Bye Bye Türkçe (2005) gibi eserlere de imza atmıştır.

Yaşamı boyunca kuantum mekaniğine birçok katkıda bulunmuştur. P.A.M. Dirac’in de üzerinde uğraştığı ancak çözemediği Kuantum mekaniği’nde, Hilbert uzayının topolojisi ve içerdiği yüksek simetrileri problemini çözmüştür.

Ayrıca Türkçe’nin matematiksel yapısından dolayı en iyi bilim dili olduğunu söylemiştir.

VEFATI

Ölümü hakkında eşi Dilek Sinanoğlu’nun açıklamalarda bulunmuştur. Hekimler Oktay Sinanoğlu‘nun yeterince beslenemediği için beslenme tüpü takılmasının gerekli olduğunu söylemişlerdir. Beslenme tüpünün tıkanması sonucu besinlerin ciğere dolması sonucunda derin komaya girmiş ve 19 Nisan 2015 tarihinde, 80 yaşında vefat etmiştir. Ölümü hakkında hiçbir tıbbi açıklama yapılmamış ve cenazesi Türkiye’ye gönderilmiştir.

ESERLERİ

-Modern Quantum Chemistry : Istanbul Lectures

-Sigma Molecular Orbital Theory

-Three Approaches to Electron Correlation in Atoms and Molecules

-New Directions in Atomic Physics

-Göçmen Hamamı

-2050’ye 5 Kala Dünyanın 105 Yıllık Tarihi

-İlerisi için

-Türkçe Giderse Türkiye Gider

-Bye Bye Türkçe / Bir New-York Rüyası

-Büyük Uyanış

-Hedef Türkiye

-Ne Yapmalı / Yeniden Diriliş ve Kurtuluş İçin

-Yeni Bilim Ufukları I

-Yeni Bilim Ufuklari 2 Yeni bir matematik kuramı ve onunla bazı fizik kimya ilkelerinin bulunması

-Yeni Bilim Ufukları 3 Hayatın Örgüsü Elli Yıllık Biyolojinin Temellerini Sarsan Sorular

-Açıklamalı Fizik, Kimya, Matematik Ana Terimleri Sözlüğü

Haber : Dilara Baydi

Kaynak: Haber Merkezi