Brigham Young Üniversitesi’nin yaptığı bir araştırma, yapay zeka destekli arkadaşlık ve sevgili uygulamalarının kullanıcılar üzerinde olumsuz ruhsal etkiler yarattığını ortaya koydu. Uzmanlar, bu tür etkileşimlerin yalnızlığı azaltmak yerine artırabileceği konusunda uyarıyor.

Araştırma: Sanal Sevgili Uygulamaları Yalnızlığı Körükleyebilir

Ankara – Günümüzde giderek yaygınlaşan yapay zeka destekli arkadaşlık ve sevgili uygulamaları, Brigham Young Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre, beklenen faydanın aksine, kullanıcıların ruh sağlığı üzerinde olumsuz etkilere yol açabiliyor. ABD genelinde yaklaşık 3 bin kişinin katılımıyla gerçekleştirilen ankette, katılımcıların önemli bir bölümünün bu tür uygulamaları denedikten sonra yalnızlık ve depresyon belirtileri gösterdiği tespit edildi.

Sanal İlişkiler ve Gerçek Dünyadaki Yansımaları

Araştırmaya katılanların beşte biri, hayatlarının bir döneminde yapay zeka destekli arkadaşlık uygulamalarını kullandığını belirtirken, bu oran 18-29 yaş aralığında dörtte bire yükseliyor. Bu durum, özellikle genç yetişkinlerin sanal ilişkilere olan ilgisinin ne kadar büyük olduğunu gözler önüne seriyor. Ancak, bu sanal etkileşimlerin, gerçek hayattaki sosyal bağları güçlendirmek yerine, yalnızlık duygusunu derinleştirdiği düşünülüyor.

Araştırmacılar, bu uygulamaların özellikle cinsel içerikli etkileşimlere açık olması nedeniyle, kullanıcıların gerçek ilişkilerden uzaklaşmasına ve kendilerini daha da izole hissetmesine neden olabileceğine dikkat çekiyor. Uzmanlar, bu durumun uzun vadede ciddi psikolojik sorunlara yol açabileceği konusunda uyarıyor.

Yapay Zeka Yalnızlığı Azaltıyor mu, Artırıyor mu?

Araştırmanın başındaki isimlerden Brian Willoughby, “Yapay zekanın yalnızlığı azaltacağı yönünde bir algı var. Ancak bizim bulgularımız tam tersini gösteriyor. Bu tür uygulamaların, insanları daha bağlı hissettirdiğine dair herhangi bir kanıt bulamadık. Aksine, depresyon ve yalnızlıkla doğrudan bir ilişkisi olduğunu gözlemledik,” şeklinde konuştu.

Willoughby, sanal etkileşimlerin yüzeysel ve geçici olmasının, gerçek ilişkilerin yerini tutamayacağını ve bu durumun da yalnızlık duygusunu tetikleyebileceğini vurguluyor. Uzmanlar, özellikle sosyal becerileri gelişmemiş veya gerçek hayatta ilişki kurmakta zorlanan bireylerin, bu tür uygulamalara yönelmesinin, sorunu daha da derinleştirebileceği konusunda uyarıyor.

ChatGPT Vakası: Yanlış Teşhis Hayatı Tehlikeye Attı

Bu türden vakalar sadece ruhsal sorunlarla sınırlı kalmıyor. İrlanda’da yaşanan bir olay, yapay zekaya duyulan aşırı güvenin, hayati sonuçlar doğurabileceğini acı bir şekilde gösterdi. Kerry bölgesinde yaşayan 37 yaşındaki Warren Tierney, aylardır süren boğaz ağrısı ve yutma güçlüğü şikayetleri üzerine, bir sohbet robotuna danıştı. Robot, durumun ciddi olmadığı ve kanser ihtimalinin düşük olduğu yönünde yanıt verince, Tierney doktora gitmeyi erteledi.

Ancak ağrıları dayanılmaz hale gelince hastaneye başvuran Tierney’ye, ilerlemiş evre yemek borusu kanseri teşhisi kondu. Doktorlar, bu aşamadaki vakalarda hayatta kalma oranının oldukça düşük olduğunu belirtti. Tierney, yaşadığı bu tecrübeyi, “Sohbet robotuna güvenmem bana muhtemelen birkaç ay kaybettirdi. Bu teknoloji insanın duymak istediğini söylüyor ama gerçeği değil,” sözleriyle özetledi.

Bu olay üzerine, sohbet robotunu geliştiren şirket, uygulamanın tıbbi teşhis ve tedavi amacıyla kullanılmaması gerektiği yönünde bir uyarı yayınladı. Ancak, bu türden vakaların yaşanması, yapay zekaya duyulan körü körüne güvenin ne kadar tehlikeli olabileceğini bir kez daha gözler önüne serdi. Uzmanlar, özellikle sağlık konularında mutlaka bir uzmana danışılması gerektiğini vurguluyor.

Uzmanlar Uyarıyor: Gerçek Bağlantılar Kurun

Psikologlar ve sosyal bilimciler, sanal ilişkilerin geçici bir çözüm olabileceğini ancak gerçek ve anlamlı bağlantılar kurmanın, ruh sağlığı için hayati önem taşıdığını belirtiyor. Özellikle yüz yüze iletişim, empati kurma ve duygusal destek alma gibi unsurların, sanal ortamlarda tam olarak karşılanamayacağına dikkat çekiliyor. Bu nedenle, uzmanlar, sosyal aktivitelere katılmayı, hobiler edinmeyi ve aile ve arkadaşlarla daha fazla vakit geçirmeyi öneriyor.

Unutmamak gerekir ki, teknoloji hayatımızı kolaylaştırmak için var. Ancak, teknolojinin esiri olmak yerine, onu bilinçli ve dengeli bir şekilde kullanmak, ruh sağlığımızı korumak için en doğru yaklaşım olacaktır.