9. Ulusal Antarktika Bilim Seferi, bir aylık zorlu çalışmaların ardından tamamlandı. Ekip, iklim değişikliğinden uzay araştırmalarına kadar çeşitli projelerde önemli verilere ulaştı.

9. Ulusal Antarktika Bilim Seferi Tamamlandı

İstanbul Havalimanı’ndan kalkan uçak, 6 Şubat’ta Brezilya ve Şili aktarmalı tam 60 saatlik bir yolculukla Antarktika’ya ulaşmıştı. İşte o ekip, aynı uzun ve yorucu yolu geri teperek evine döndü. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır’ın uğurladığı 20 kişilik bilim heyeti, Beyaz Kıta’da bir ay boyunca ter döktü. Dönüş yolculuğu da gidiş kadar çetin geçti; tam 14 bin 700 kilometre yol kat ederek nihayet İstanbul’a ayak bastılar.

Zorlu Hava Koşulları Bilim İnsanlarını Durduramadı

Ekip, Horseshoe Adası’ndaki çalışmalarını tamamladıktan sonra, Dismal Adası’nda bulunan ve Türkiye’nin sınırları dışındaki ilk sabit Küresel Konumlama Uydu Sistemi (GNSS) istasyonunun bakımını yaptı. Ancak asıl macera bundan sonra başladı. Fırtınalı, dalgalı ve kar yağışlı bir deniz yolculuğuyla Adelaide Adası’ndan Grandidier Kanalı’na, Penola Boğazı’na ve Le marie kanallarına geçtiler. Ardından Deception Adası ve King George Adası’na ulaştılar. Hava muhalefeti nedeniyle uçuşlar iptal olunca, Şili bayraklı Betanzos adlı gemide tam bir ay mahsur kaldılar. Ama pes etmediler! Bu bekleyişi, projeleri için son hazırlıkları yaparak, örnekleri muhafaza ederek ve birbirlerine destek olarak değerlendirdiler.

Bilim Stratejisi Kapsamında 19 Proje Hayata Geçirildi

Bilim ekibi, bu yıl “Ulusal Kutup Bilim Stratejisi” çerçevesinde önemli çalışmalara imza attı. Bu strateji, 2023-2035 yılları arasında kutup araştırmalarının önceliklerini belirlemeyi ve kutup ekosistemindeki tüm paydaşların ve kamu yararının en üst düzeye ulaşmasını amaçlıyor. “Küresel iklim değişikliği”, “tehdit altındaki ekosistemler”, “antropojenik etkiler ve sosyal sistemler”, “geçmişten geleceğe bakmak” ve “uzaya bakış” gibi temalar altında tam 19 ayrı proje gerçekleştirildi. Türkiye’nin bilimsel araştırma kampının bulunduğu Horseshoe Adası’nda, 4’ü yabancı olmak üzere birçok araştırmacı, yeni batimetri haritaları üretti, yeni kurulan yakın uzay gözlem istasyonlarından ve jeodezik istasyonlardan veriler topladı. Uzay gözlemleri, çevre, kirlilik ve canlı yaşamının araştırılması, meteorolojik ölçümler ve sucul ekosistemler de bu projelerin önemli parçalarıydı.

Bakan Kacır’dan Bilim Ekibine Övgü

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımla bilim seferini değerlendirdi. Kacır, “Cumhurbaşkanlığımızın himayelerinde, TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü tarafından gerçekleştirilen 9. Ulusal Antarktika Bilim Seferi başarıyla gerçekleşti. 34 gün boyunca Antarktika’nın zorlu koşullarında araştırmalarını sürdüren 20 kişilik bilim ekibimiz, 19 farklı projeyi hayata geçirdi. İklim değişikliği, kutup ekosistemi, yer bilimleri, yaşam bilimleri ve yakın uzay-atmosfer bilimleri gibi kritik alanlarda yürütülen çalışmalar, bilim dünyasına önemli veriler kazandırdı. Bayrağımızı dünyanın en uzak coğrafyasında dalgalandıran ekibimiz, uluslararası iş birlikleriyle bilim diplomasisine de katkı sunuyor” dedi.

Lise Öğrencileri de Seferdeydi

9. Ulusal Antarktika Bilim Seferi Koordinatörü Prof. Dr. Burcu Özsoy, seferin dolu dolu geçtiğini ve ekibin sağ salim yurda döndüğünü belirtti. Özsoy, sefere üç lise öğrencisinin de katıldığını söyleyerek, “Bu öğrenciler TÜBİTAK’ın açtığı Kutup Araştırmaları Yarışması’nda dereceye girip, sonra dört birinci arasından Antarktika’ya gelme hakkı kazanan üç lise öğrencimizdi. TEKNOFEST’te de derecelerini almışlardı. En son Antarktika ile taçlandırdılar ve orada ekipmanlarını uçurdular” dedi. Gençlerin bilime olan ilgisi ve bu tür projelere katılımları, geleceğe dair umutları artırıyor.

Antarktika’daki Erimeler Endişe Verici Boyutta

Prof. Dr. Burcu Özsoy, Antarktika’da yapılan bilimsel çalışmalara dikkat çekerek, “Birbirinden farklı, fizik, biyoloji ve kimya temelli olmak üzere aynı zamanda mühendislik çalışmalarımızla çok kıymetli projeleri hayata geçirdik. Burada gözlemlediğimiz şu ki, Antarktika’da çok ciddi bir erime söz konusu ve iklim değişikliğiyle daha önceki buzul alanlarının şu an kaybolduğunu görüyoruz. Bilimsel çalışmalarımızda da bu sene 9’uncu yıl. Yersel veriler toplanmış oldu. Akademisyenlerimiz ve bilim insanlarımız bu getirdikleri örnekleri ve çalışmaları laboratuvarlarda işleyip, inceleyerek bunları bilimsel yayın haline dönüştürecek ve uluslararası bilim camiasında yerimizi alacağız” ifadelerini kullandı. İklim değişikliğinin etkileri, Antarktika’da gözle görülür şekilde hissediliyor.

Yeni Bir Uzay Gözlem İstasyonu Kuruldu

9. Antarktika Bilim Seferi Lideri Prof. Dr. Hasan Hakan Yavaşoğlu da sefer kapsamında 19 projenin hayata geçirildiğini belirterek, “Fizik, kimya ve biyoloji alanı temelinde olsa da yakın uzay gözlemleri, GNSS uzay jeolojisi gözlemleri, seyir hidrografi ve oşinografinin batimetri haritalarıyla zenginleşen bir sefer oldu. Seferde yeni bir yakın uzay gözlem istasyonu kurduk ve bu istasyonumuzla dünyadaki manyetik alanı dünyanın en güney istasyonundan izleyebilir hale geldik. Bu en önemli farklılıklardan biri. Bununla birlikte bölgede var olan protein, genom dizilimlerinin, gen havuzlarının, mikro ve makro organizmalarının incelendiği ve yeni tür keşifleri ve yeni yeni DNA barkodlarının bulunabileceği bir seferden bahsediyoruz. Bunların örneklerini aldık” dedi.

Prof. Dr. Yavaşoğlu, bugüne kadar tamamladıkları seferler sayesinde 250’den fazla yayın ürettiklerini de sözlerine ekledi. “Bu her projeden üç ve daha fazla yayının çıktığını gösteriyor. Bu da bilim camiasındaki o bölge için olan boşlukların Türk bilim insanlarımızın ne kadar aktif şekilde doldurduğunu göstermektedir. Sefere katılan Harita Genel Müdürlüğü, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Türk Deniz Kuvvetleri Seyir, Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı ve bu yıl ilk kez katılan AFAD ile birlikte kurumlarımızın katkısının çok önemli olduğunu söylemek isterim. Bu veriler daha sonra bilimsel çalışmaların bir altlığını oluşturmaktadır” şeklinde konuştu.

Sucul Ekosistemler Mercek Altında

Prof. Dr. Yavaşoğlu, bu yıl projelerin ağırlıklı olarak sucul ekosistemler üzerine yoğunlaştığını aktararak, adanın dört bir yanında deniz ve göl suyu ile toprak örnekleri üzerinde çalışmaların yapıldığını kaydetti. “Dünyamızın manyetik alanının birçok açıdan incelenmesi şansına sahip oluyoruz. Sismometremiz veri toplamaya devam etmektedir. Böylece tektonik, volkanik veya buzul kaynaklı etkiler açısından adanın dinlenmesine ve verilerin kaydedilmesine devam edilmektedir. GNSS ile birlikte bölgemizdeki buzul değişimleri, deniz seviyesindeki değişimler de izlenmeye devam ediyor” diye konuştu. İklim değişikliğinin takibi ve buzul yılının ilk verileri olan hem yakın uzay hem de buzullar üzerindeki değişimleri göster