9. Ulusal Antarktika Bilim Seferi, 20 kişilik ekibin 34 gün süren zorlu çalışmalarının ardından başarıyla tamamlandı. Bilim insanları, iklim değişikliğinden uzay gözlemlerine kadar birçok alanda önemli veriler elde etti.

Antarktika’dan Bilim Zaferiyle Dönüş: Türk Ekibi Zorlu Seferi Tamamladı

İstanbul’dan kalkan uçakla başlayan, Brezilya ve Şili aktarmalı tam 60 saat süren bir yolculuk düşünün. İşte bu uzun ve yorucu seyahat, 20 kişilik bir bilim ekibini Antarktika’ya, Beyaz Kıta’ya götürdü. Aylarca süren hazırlıklar, laboratuvar çalışmaları ve heyecan dolu bekleyişin ardından ekip, görevlerini tamamlayarak yeniden Türkiye’ye döndü. Sanki bir film setinden çıkmış gibi, değil mi? Ama bu, gerçek bir bilim seferiydi.

Zorlu Hava Şartları Bilim İnsanlarını Yıldırmadı

Antarktika’nın o meşhur çetin koşulları, bilim insanlarının işini hiç de kolaylaştırmadı. Horseshoe Adası’nda çalışmalarını tamamlayan ekip, Türkiye’nin sınırları dışındaki ilk sabit Küresel Konumlama Uydu Sistemi (GNSS) istasyonunun bakım ve tutumunu yapmak için Dismal Adası’na geçti. Fırtınalı denizler, kar yağışı… Sanki doğa, “Kolay lokma değilsiniz,” der gibiydi. Ama Türk bilim insanları yılmadı.

Adelaide Adası’ndan Grandidier Kanalı, Penola Boğazı ve Le marie kanallarını geçerek Deception Adası’na, ardından da King George Adası’na ulaşmak hiç de kolay olmadı. Hatta hava muhalefeti yüzünden uçuşlar iptal olunca, Şili bayraklı Betanzos adlı gemide tam bir ay mahsur kaldılar. Gemide geçen o günler, projeler için son hazırlıkların yapılması, örneklerin muhafazası gibi işlerle değerlendirildi. Kısacası, boş durmak yok!

Bakan Kacır’dan Seferle İlgili Açıklama

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır’ın katılımıyla uğurlanan 20 kişilik ekip, dönüşte ilk olarak King George Adası’ndan Şili’nin Punta Arenas şehrine uçtu. Toplamda 14 bin 700 kilometrelik bir yolculuktan sonra İstanbul’a ayak bastılar. Bakan Kacır, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Cumhurbaşkanlığımızın himayelerinde, TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü tarafından gerçekleştirilen 9. Ulusal Antarktika Bilim Seferi başarıyla gerçekleşti. 34 gün boyunca Antarktika’nın zorlu koşullarında araştırmalarını sürdüren 20 kişilik bilim ekibimiz, 19 farklı projeyi hayata geçirdi,” dedi.

19 Farklı Projede Çalışmalar Yürütüldü

Bu seferde, “Ulusal Kutup Bilim Stratejisi” kapsamında belirlenen 5 ana başlık altında 19 ayrı proje hayata geçirildi. Bu projeler, küresel iklim değişikliği, tehdit altındaki ekosistemler, insan etkileri, geçmişten geleceğe bakış ve uzaya bakış gibi konuları kapsıyordu. Yani, bilim insanları sadece buzulları incelemekle kalmadılar, aynı zamanda uzayı da gözlemlediler.

Türkiye’nin bilimsel araştırma kampının bulunduğu Horseshoe Adası’nda, 4’ü yabancı olmak üzere birçok araştırmacı yeni batimetri haritaları üretti, yeni kurulan uzay gözlem istasyonlarından veriler topladı, çevre kirliliğini araştırdı, meteorolojik ölçümler yaptı ve sucul ekosistemleri inceledi. Kısacası, adeta bir bilim şöleni yaşandı.

Lise Öğrencileri de Antarktika’daydı

9. Ulusal Antarktika Bilim Seferi Koordinatörü Prof. Dr. Burcu Özsoy, seferin dolu dolu geçtiğini ve ekibin yurda döndüğünü belirtti. Seferde dikkat çeken bir detay da vardı: Üç lise öğrencisi de bu zorlu göreve katılmıştı! Bu öğrenciler, TÜBİTAK’ın düzenlediği Kutup Araştırmaları Yarışması’nda dereceye girerek Antarktika’ya gitme hakkı kazanmışlardı. Prof. Dr. Özsoy, “Bu öğrenciler TEKNOFEST’te de derecelerini almışlardı. En son Antarktika ile taçlandırdılar ve orada ekipmanlarını uçurdular,” dedi.

Antarktika’da Buzullar Eriyor mu?

Prof. Dr. Burcu Özsoy, Antarktika’da yapılan bilimsel çalışmaların önemine dikkat çekerek, “Burada gözlemlediğimiz şu ki, Antarktika’da çok ciddi bir erime söz konusu ve iklim değişikliğiyle daha önceki buzul alanlarının şu an kaybolduğunu görüyoruz,” dedi. Bu durum, iklim değişikliğinin etkilerini gözler önüne seriyor. Bilim insanları, bu erimenin nedenlerini ve sonuçlarını anlamak için yoğun bir şekilde çalışıyor.

Yeni Uzay Gözlem İstasyonu Kuruldu

9. Antarktika Bilim Seferi Lideri Prof. Dr. Hasan Hakan Yavaşoğlu, sefer kapsamında 19 projenin hayata geçirildiğini ve yeni bir uzay gözlem istasyonu kurulduğunu belirtti. Bu istasyon sayesinde, dünyanın manyetik alanı en güneydeki noktadan izlenebilecek. Ayrıca, bölgedeki protein, genom dizilimleri, gen havuzları, mikro ve makro organizmalar incelenerek yeni türler keşfedilmeye çalışılıyor.

Prof. Dr. Yavaşoğlu, “Bugüne kadar tamamladığımız seferler sayesinde 250’den fazla yayın ürettik. Bu da bilim camiasındaki o bölge için olan boşlukların Türk bilim insanlarımızın ne kadar aktif şekilde doldurduğunu göstermektedir,” dedi. Yani, Türk bilim insanları Antarktika’da sadece araştırma yapmakla kalmıyor, aynı zamanda bilim dünyasına önemli katkılar sağlıyor.

Sucul Ekosistemler Mercek Altında

Prof. Dr. Yavaşoğlu, bu yılki projelerin ağırlıklı olarak sucul ekosistemler üzerine yoğunlaştığını ve adanın dört bir yanında deniz ve göl suyu ile toprak örnekleri üzerinde çalışmalar yapıldığını kaydetti. Ayrıca, adada gerçekleştirilen yakın uzay çalışmaları sayesinde dünyanın manyetik alanı inceleniyor ve sismometreler aracılığıyla tektonik, volkanik veya buzul kaynaklı etkiler takip ediliyor.

9. Antarktika Bilim Seferi Lider Yardımcısı Dr. Göksu Uslular ise seferde jeoloji alanında da gözlem ve örnekleme çalışmaları yapıldığını ve araştırmaların Deception Adası’nda yoğunlaştığını belirtti. Bu ada, Antarktika’nın en aktif volkanlarından biri olarak biliniyor.

Türk bilim insanlarının Antarktika’daki bu zorlu ve bir o kadar da önemli çalışmaları, hem ülkemizin bilimsel itibarını artırıyor hem de dünya bilim literatürüne değerli katkılar sunuyor. Belki de gelecekte, bu seferlerde elde edilen veriler sayesinde iklim değişikliğine karşı daha etkili çözümler üretebileceğiz.