İşsizlik Sigortası Fonu, işsiz kalan vatandaşlar için önemli bir güvence olmayı sürdürüyor. Fonun büyüklüğü, yılın ilk dört ayında önemli bir artış göstererek 427 milyar lirayı aştı.
ANKARA-BHA – 1999 yılında, zor gününde vatandaşının yanında olmak amacıyla kurulan İşsizlik Sigortası Fonu, bugünlerde adeta bir can simidi gibi. İlk ödemesini 2002 Haziran’ında yapan fon, geçen yıllar içinde işsiz kalanların en önemli dayanak noktalarından biri haline geldi. Ankara kulislerinde konuşulanlara bakılırsa, fonun önemi önümüzdeki dönemde daha da artacak gibi.
2023 yılını yaklaşık 359 milyar lira gibi devasa bir rakamla kapatan İşsizlik Sigortası Fonu, 2025’in ilk dört ayında da dur durak bilmedi. Ocak ayından Nisan ayına kadar geçen sürede 68 milyar liradan fazla büyüyerek, Nisan ayı sonu itibarıyla tam 427 milyar 483 milyon liralık bir büyüklüğe ulaştı. Bu rakamlar, fondaki paranın ne kadar hızlı arttığını gözler önüne seriyor.
Peki, bu fona para nasıl giriyor ve nasıl çıkıyor? Ocak-Nisan döneminde fonun toplam gelirleri 146 milyar lirayı aşarken, giderleri ise 77 milyar lira civarında gerçekleşti. Gelirlerin büyük bir kısmını, hepimizin cebinden çıkan işçi ve işveren primleri oluşturuyor. Tam olarak 68 milyar 939 milyon lira prim ödemesi yapıldı. Giderlerde ise en büyük payı, tahmin edebileceğiniz gibi, işsizlik ödeneği ve işverenlere verilen teşvikler alıyor.
Ocak-Nisan döneminde işsizlik ödeneği olarak 24 milyar 715 milyon lira ödeme yapıldı. Bir de işverenlere verilen teşvikler var ki, onlar da az buz değil: 26 milyar 715 milyon lira. Yani devlet, hem işsiz kalan vatandaşına destek oluyor, hem de işverenleri yeni istihdam yaratmaya teşvik ediyor.
Gelelim en merak edilen konuya: İşsizlik maaşı nasıl hesaplanıyor? Eğer bir gün işsiz kalırsanız, devlet size ne kadar ödeme yapacak? İşsizlik ödeneği hesaplanırken, son dört ayda aldığınız brüt maaş dikkate alınıyor. Bu maaşın yüzde 40’ı hesaplanıyor, ancak bu tutar asgari ücretin yüzde 80’ini geçemiyor. Bir de bu tutardan binde 7,59 oranında damga vergisi kesiliyor. Yani, elinize geçecek net miktar biraz daha azalıyor. 2025 yılı için konuşacak olursak, dört ay çalışıp işsiz kalan bir kişi için ödenecek en düşük işsizlik ödeneği 10 bin 323 lira olarak belirlenmiş durumda.
Her işsiz kalan, “Hemen gidip işsizlik maaşı alayım” diyemiyor maalesef. Bunun da belli şartları var. Öncelikle, kendi isteğiniz ve kusurunuz dışında işsiz kalmış olmanız gerekiyor. Yani, istifa ederseniz veya işten atılmanıza sebep olacak bir hata yaparsanız, işsizlik maaşı alamazsınız. İkinci olarak, işten ayrılmadan önceki son 120 gün kesintisiz çalışmış olmanız gerekiyor. Üçüncü olarak, son üç yıl içinde en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olmanız şart. Son olarak da, işten ayrıldıktan sonraki 30 gün içinde İŞKUR’a şahsen veya internet üzerinden başvurmanız gerekiyor. Başvuruyu geciktirirseniz, hakkınızı kaybedebilirsiniz, aman dikkat!
İşsizlik maaşı alma süreniz de, ne kadar süreyle sigortalı olarak çalıştığınıza bağlı. Eğer 600 gün sigortalı çalışıp prim ödemişseniz, 180 gün (yani 6 ay) işsizlik maaşı alabilirsiniz. 900 gün çalışanlara 240 gün (8 ay), 1080 gün ve daha fazla çalışanlara ise 300 gün (10 ay) işsizlik ödeneği veriliyor. Yani, ne kadar uzun süre çalışırsanız, o kadar uzun süre işsizlik maaşı alabilirsiniz.
Konuyla ilgili olarak görüştüğümüz bir vatandaş, “İşsizlik maaşı, zor zamanımızda bize destek oluyor. Devletin bu imkanı sunması çok güzel. Ama keşke şartlar biraz daha kolay olsa da, daha çok insan faydalanabilse,” şeklinde konuştu. Bir başka vatandaş ise, “Ben daha önce işsizlik maaşı aldım. Gerçekten çok işime yaradı. Ama maaş miktarı biraz daha yüksek olsa, daha iyi olurdu,” dedi.
Ekonomi uzmanları ise, İşsizlik Sigortası Fonu’nun önemine dikkat çekerek, fona sahip çıkılması gerektiğini vurguluyorlar. Uzmanlara göre, fonun doğru yönetilmesi ve amacına uygun kullanılması, işsizlikle mücadelede büyük önem taşıyor. Aksi takdirde, zor zamanlarda vatandaşlara destek olmak mümkün olmayabilir.
Sonuç olarak, İşsizlik Sigortası Fonu, Türkiye’deki işsizler için önemli bir güvence olmaya devam ediyor. Fonun büyüklüğü her geçen gün artarken, işsizlik maaşı alma şartları ve miktarı da sürekli olarak tartışılıyor. Umarız, önümüzdeki dönemde fon daha da güçlenir ve daha çok insana destek olabilir.