Avustralya’da yapılan bir araştırma, ergenler arasında elektronik sigara kullanımının hızla arttığını ve gençlerin büyük bir kısmının ne tükettiğinin farkında olmadığını ortaya koydu. Sosyal medya etkisi ve ebeveyn tutumlarının bu konuda belirleyici olduğu belirtiliyor.

Vaping Alarmı: Gençler Ne Soluduklarını Bilmiyor!

Ankara – BHA – Avustralya’dan gelen son haberler pek iç açıcı değil. Ergenler arasında elektronik sigara, nam-ı diğer “vape” kullanımı giderek yaygınlaşıyor. Üstelik, bu gençler ne içtiklerinin, ciğerlerine ne çektiklerinin tam olarak farkında değiller. Sosyal medya platformlarında “havalı” ve “sağlıklı” gibi gösterilen bu ürünler, gençlerin ilgisini çekiyor ve bağımlılık riskini artırıyor.

Sosyal Medyanın Karanlık Yüzü

Queensland Üniversitesi’nden Giang Vu’nun yaptığı araştırmaya göre, elektronik sigara kullanan arkadaşlara sahip gençlerin bu tuzağa düşme olasılığı tam 15 kat daha fazla. Yani, arkadaş ortamı bu konuda belirleyici bir rol oynuyor. Eskiden sigara içmek “cool”du, şimdi de elektronik sigara aynı şekilde pazarlanıyor. Ama bu pazarlama taktiği, gençlerin sağlığıyla oynuyor.

Hatırlarsınız, bir zamanlar sigara reklamları da aynı şekildeydi. Yakışıklı kovboylar, güzel kadınlar sigara içerken gösterilirdi. Şimdi de benzer bir durum söz konusu. Elektronik sigara firmaları, sosyal medyayı kullanarak gençleri hedef alıyor. Ürünlerini renkli, çekici ve masum gibi gösteriyorlar. Ama gerçek hiç de öyle değil.

Toplumun Bakışı Değişiyor mu?

Araştırmacılar, toplumun elektronik sigaraya karşı tutumunun da değiştiğini belirtiyor. 2015 yılında vaping’e karşı olanların oranı yüzde 55 civarındayken, 2020’de bu oran yüzde 77’ye yükselmiş. Belki bu artış, kullanım oranlarında bir miktar düşüşe neden olmuş olabilir. Ancak sosyal medyada estirilen “vaping trendi” rüzgarı, uzmanlar tarafından hala ciddi bir tehlike olarak görülüyor.

Araştırma ekibinden Gary Chung Kai Chan, elektronik sigaranın sağlıklı bir yaşam tarzı gibi sunulmasının gençleri fena halde yanılttığını söylüyor. Chan’a göre, sosyal medya içeriklerinin daha sıkı denetlenmesi ve özellikle gençleri hedef alan farkındalık kampanyalarının düzenlenmesi şart.

Ebeveynlerin Rolü Hayat Kurtarıyor

Neyse ki, araştırmanın umut verici bulguları da var. Ebeveynlerin vaping’e karşı olumsuz tutumu, gençleri bu alışkanlıktan koruyor. Ebeveynlerin bu konudaki duruşu, gençlerin elektronik sigaraya yönelme ihtimalini yaklaşık yüzde 70 oranında azaltıyor. Yani, anne babaların bilinçli olması ve çocuklarıyla bu konuda konuşması çok önemli.

Eskiler ne güzel derlerdi: “Ağaç yaşken eğilir.” Çocuklarımıza küçük yaşlardan itibaren sağlıklı yaşamın önemini anlatmalıyız. Onlara elektronik sigaranın zararlarını, bağımlılık yapıcı etkilerini ve uzun vadeli sağlık sorunlarına yol açabileceğini öğretmeliyiz.

Kız Çocukları Daha mı Savunmasız?

American Journal of Preventive Medicine’da yayınlanan bir başka araştırma ise, durumu daha da vahim bir hale getiriyor. Gençler arasında THC ve CBD gibi esrar türevlerinin yanı sıra, sentetik kannabinoid içeren maddelerin de vaping yoluyla kullanımının arttığı belirlenmiş. Bu maddeleri kullananların bazılarının 12 yaşından küçük olduğu ve kız çocukları arasında kullanım oranlarının erkeklere kıyasla daha yüksek olduğu tespit edilmiş. Bu durum, kız çocuklarının bu konuda daha savunmasız olduğunu gösteriyor.

Bu sentetik maddeler, bildiğimiz esrardan çok daha tehlikeli olabilir. İçeriği tam olarak bilinmediği için, vücuda nasıl bir etki yapacağı da kestirilemiyor. Bu da, özellikle gelişim çağındaki gençler için büyük bir risk oluşturuyor.

Gençler Ne İçtiğini Bilmiyor

Belki de en çarpıcı veri şu: Gençlerin ne tükettiklerinin farkında olmaması. 2021’de ne içtiğini bilmeyen gençlerin oranı yüzde 1,8 iken, bu oran 2023’te yüzde 4,7’ye yükselmiş. Yani, gençler sadece “vape” içiyorum sanıyorlar, ama aslında içlerinde ne olduğunu bilmiyorlar. Bu durum, büyük bir cehalet ve umursamazlık örneği.

Peki, bu cehaletin nedeni ne? Belki de gençler, elektronik sigara satanların yalanlarına inanıyorlar. Belki de arkadaşları tarafından kandırılıyorlar. Belki de sadece merak ediyorlar ve denemek istiyorlar. Ama sonuç ne olursa olsun, bu durumun önüne geçmek için bir şeyler yapmamız gerekiyor.

Vaping Öldürebilir!

Uzmanlar, vaping’in akciğer hasarı, kalp-damar hastalıkları ve toksik kimyasallara maruz kalma gibi birçok sağlık riskine yol açabileceğini vurguluyor. Özellikle gelişim çağındaki gençler, bu maddelerin bağımlılık yapıcı etkilerine ve uzun vadeli sağlık sorunlarına karşı çok daha savunmasız. Araştırmacı Chung, bu maddelerin ölüme dahi neden olabileceği uyarısında bulunuyor. Yani, vaping sadece bir alışkanlık değil, aynı zamanda ölümcül bir tehlike de olabilir.

Bu tehlikenin farkına varmak ve gençlerimizi korumak için hep birlikte hareket etmeliyiz. Ebeveynler, öğretmenler, doktorlar, gazeteciler ve tüm toplum olarak bu konuda bilinçli olmalı ve gençlerimizi bu tehlikeli alışkanlıktan uzak tutmalıyız. Unutmayalım, sağlıklı bir gelecek için sağlıklı nesiller yetiştirmek zorundayız.